Η "συστράτευση γύρω από τη Σημαία"

Στην προμετωπίδα του μαντείου των Δελφών ο καθένας, που το επισκεπτόταν κατά τους αρχαίους χρόνους, διάβαζε ένα μήνυμα που αποτελείτο από το κεφαλαίο γράμμα «Ε» - τον αριθμό «5» δηλαδή - και τα γνωμικά «μηδέν άγαν» και «γνώθι σαυτόν». Το «Ε» ως αριθμός συμβόλιζε πάντα την ανθρώπινη υπόσταση κατά τον δελφικό κώδικα, καθώς το 1 σημείο οριοθετεί στη γεωμετρία το στίγμα, τα 2 σημεία το διάνυσμα, τα 3 σημεία το σχήμα δύο διαστάσεων, τα 4 σημεία το κάθε τρισδιάστατο σώμα, ενώ τα 5 σημεία («Ε» αρχαϊστί) το ενυπάρχον στο σώμα στίγμα, δηλαδή το νοήμον ον. Τα δύο γνωμικά σημαίνουν αντίστοιχα «να αποφεύγεις τις υπερβολές» και «να γνωρίζεις τον ίδιο σου τον εαυτό». Συνεπώς το μήνυμα που απευθυνόταν στον επισκέπτη ως θείο κέλευσμα ήταν : «αν επιθυμείς να είσαι πλήρης άνθρωπος, τότε να μη χάνεις το Μέτρον και να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου».

Το αρχέτυπο του Έλληνα συνοψίζεται ως αληθής φύση του υπερβατικού ατόμου σε αυτό το προμήνυμα των Δελφών. Πόρρω απέχει από τον “ξερόλα” νεοέλληνα της άκρατης υπερβολής. Όσο περνάει ο καιρός και βυθίζεται η ελληνική κοινωνία στην καρδιά του υφεσιακού σκότους, τόσο παραπάνω δείχνει ο μέσος συμπατριώτης μας να απομακρύνεται από το αρχέτυπο του «τι θα μπορούσε να ήταν πραγματικά», ελπίζοντας ίσως σε κάποιο θαύμα για να γυρίσει στην επίπλαστη ευωχία της πρώτης δεκαετίας του αιώνα. Της περιόδου ηθικής του αποστασίας, δηλαδή, από το εμμέτρως ζην και την αυτονόητη ψυχική ενδοσκόπιση την οποία συνεπάγεται το ρωμέικο φιλότιμο. Σε χρόνια σκοτεινά μας έλαχε να βαδίσουμε ως γενιά - όχι για πρώτη φορά στα 4.000 χρόνια ιστορίας μας - μα αν αρνηθούμε τους εαυτούς μας, τότε για πρώτη φορά θα αποτύχουμε και δε θα έχουμε άλλη αποτυχία διότι θα σβήσουμε ως εθνική ειδοποιΐα. Ως μεριστή δηλαδή πολιτισμική μονάδα που αναγνωρίζεται από το δελφικό αυτό παράγγελμα στην πεμπτουσία, η οποία τη διαρρέει ως πυρήνας της νοοτροπίας της.

Το βασικότερο νεοελληνικό μειονέκτημα είναι ότι «πάντα φταίει κάποιος άλλος», σπάνια θα πει κάποιος «έσφαλα και ζητώ συγγνώμη». Αυτό είναι το ακριβώς αντίθετο του φιλότιμου και της αυτεπίγνωσης. Το πιο σπάνιο ακόμα είναι να ακουστεί η φράση «εγώ είμαι ο υπαίτιος και να υποστώ δίκαια τις συνέπειες», ειδικά αν ο υπαίτιος δεν «συλληφθεί στα πράσα» κατά τη λαϊκή ρήση. Το πιο τρανό παράδειγμα κατά τη μνημονιακή δεκαετία είναι η διαμαρτυρία για τις αποφάσεις των εναλλασσόμενων ηγεσιών. Ο λαός τις εκλέγει και έπειτα, δήθεν αγανακτισμένος, τις κατακρίνει. Δικαίωμά του να τις αλλάξει όσες φορές του δοθεί η ευκαιρία, όμως αυτό κάτι λέει και για τον κάθε πολίτη χωριστά.

• Όταν φερ’ειπείν εκλέξει όσους πριν λίγα χρόνια απέρριψε ως διεφθαρμένους, ερμηνεύεται ότι αποδέχεται ως φυσική κι επόμενη τη διαφθορά.
• Όταν ψηφίσει όσους καταψήφισε παλαιότερα ως αποτυχημένους, συναινεί σε μία εκ νέου αποτυχία ή τη συνομολόγησή της ως ενδεχόμενης και εντούτοις ανεκτής.
• Όταν επικροτεί όσους είχε αποδοκιμάσει ως ψεύτες, συνειδητά διαλέγει το ψευδές κι αρεστό από την πικρή αλήθεια.
• Όταν προτιμά να εκπροσωπηθεί στο κοινοβούλιο από ελλειποβαρείς πολιτικάντες ή ανθρώπους στερούμενους βασικών νομοθετικών δεξιοτήτων και νομικών γνώσεων, αντί να εκλέξει άτομα καταρτισμένα που ενδεχομένως να μη «γράφουν στον φακό» των πρωινών εκπομπών, δεν έχει να αναμένει παρά μόνο νομοθετική μετριότητα. [Χαρακτηριστικά, στις εκλογές του 2019 τα 2 μεγάλα κόμματα έδωσαν το χρίσμα του υποψηφίου σε 3 ακαδημαϊκούς, δηλαδή έναν πρύτανη, έναν καθηγητή ξένου πανεπιστημίου και έναν νομικό με εμπειρία 4 δεκαετιών, αλλά και –ως μη όφειλαν – σε 3 πρόσωπα της showbiz στην ίδια εκλογική περιφέρεια. Εξελέγησαν μόνον οι 3 εκπρόσωποι της εγχώριας showbiz και από τα 2 κόμματα ! ]
• Όταν επαναφέρει στην εξουσία πολιτικούς φορείς, τους οποίους έχει απορρίψει ως αναξιοκρατικούς πριν λίγα χρόνια, θα πει ότι προτιμά το ρουσφέτι.
• Όταν επανεγκαθιστά στην εξουσία ηγεσίες που επιδοτούν την ανισότητα και την ανισοκατανομή του εγχώριου πλούτου, ερμηνεύεται ότι επιδοκιμάζει την ταξική δυσαρμονία.

Δεν φταίει κάποιος άλλος στους συμπολίτες μας, παρά το ίδιο τους το κεφάλι. Η κάλπη δεν είναι ψυχοθεραπεία, να πουν «θα εκδικηθώ» για κάτι. Υπάρχουν ειδικοί ψυχαναλυτές για όλα τα απωθημένα. Όταν γίνονται εκλογές, η ρίψη ψηφοδελτίου είναι ανάληψη ευθύνης και η ώριμη στάση του δημοκρατικού πολίτη πρέπει να είναι η αποδοχή ότι η κοινωνία έκρινε και θα υποστεί κάθε συνέπεια για όσο χρόνο προβλέπει το Σύνταγμα. Δεν είναι προσωπικό ζήτημα ως προσβολή ή γινάτι, είναι επιλογή μίας κρατικής κατευθυντηρίου, που καλείται κυβερνητική σκοπιμότητα. Συνεπώς είναι πιο ωφέλιμο ο ελληνικός λαός να αναγνωρίζει την ευθύνη του στο πρόσωπο κάθε βουλευτή που επέλεξε με το ίδιο του το χέρι (ακόμα και αν πρόκειται για γραφικές περιπτώσεις τραγουδιστών, ηθοποιών, τραμπούκων, μοντέλων, τηλεπωλητών, ανεπάγγελτων, φιλοχουντικών, αμαθών, αργυρώνητων δημοσιογράφων, ζάμπλουτων γόνων, υπόδικων, εν πάσει περιπτώσει άσχετων με την πολιτική επιστήμη) αλλά και στην ουσία των πολιτικών επιλογών κι αποφάσεων του εκάστοτε κυβερνητικού σχήματος. Ακόμα κι αν οι τελευταίες τον …πονάνε αφόρητα στην τσέπη, οφείλει να πει «έκρινα και θα υποστώ κάθε επίπτωση».

• Δικαιούται, βεβαιώς, να πει και το τετριμμένο «με κορόιδεψαν ξανά με τις κούφιες υποσχέσεις». Βεβαίως και ο καθένας έχει δικαίωμα να αναδιατυπώνει - με όποιες λέξεις επιθυμεί - τη φράση «είμαι βλαξ» και όλοι οι υπόλοιποι να αναρωτούνται για ποιους λόγους δύναται ένας βλαξ να ψηφίζει. Είναι οι λεγόμενοι …κοψοχέρηδες !

Ο νεοέλληνας χαρακτηρίζεται και από έλλειψη μέτρου στη νοοτροπία του, κάτι που έχει πια αντικατόπτρισμα και στη δημοκρατία, η οποία άμετρη ιδιοσυγκρασία ανιχνεύεται διττά. Πρώτον ως προς την ανοχή στο αλλότριο, όχι μόνο ως υπόσταση (έκδηλη στα ξενοφοβικά αντανακλαστικά της κοινωνίας), αλλά πλέον και στη διαφορετική γνώμη. Παρατηρείται ήδη και στη χώρα μας, δυστυχώς, ένα χαρακτηριστικό των πρώιμων χρόνων του 3^ου Ράιχ :

• Να κατηγορείται η «άλλη γνώμη», είτε από τον φιλοκυβερνητικό Τύπο ή κατ’ιδίαν.
• Να λοιδορείται και να αποδοκιμάζεται, ως απαγορευμένη τάχα να εκφέρεται.
• Να στοχοποιείται ο φορέας της ως δήθεν κατάπτυστος ή προδότης, σχεδόν να ποινικοποιείται η αμφισβήτηση της κρατικής γνώμης.
• Να φιμώνεται, μέσω αποκλεισμού από τα ΜΜΕ, κάθε υποστηρικτής άλλης άποψης.

Αυτό δεν είναι, ως στάση των (καλοπληρωμένων με 11.000.000 € το Μάρτιο συν 9.000.000 € τον Απρίλιο) ΜΜΕ, δημοκρατική πρακτική, αλλά ο ορισμός της λογοκρισίας. Αν αμφιβάλει κάποιος ότι ισχύει αυτό, τότε απλά ας αναρωτηθεί πόσες από τις περισσότερες από 100 ομιλίες των αρχηγών όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, μείζονος και ελάσσονος, είχε ευκαιρία να παρακολουθήσει ολόκληρες στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο κατά το τελευταίο τρίμηνο. Και στον αντίποδα, πόσες φορές τη μέρα παρακολουθεί ομιλίες και συνεντεύξεις των υπουργών, υφυπουργών και κομματιιών στελεχών ή πρώην υποψηφίων της κυβέρνησης.

• Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, ώστε ακόμα και η (ναυαρχίδα της Δεξιάς) εφημερίδα «Εστία» έγραφε στο πρωτοσέλιδό της στις 25/4/2020 : «ακόμα και αν τα κυρίαρχα Μέσα Ενημέρωσης σε δοξάζουν από το πρωί ως το βράδυ και δημοσιεύουν συνεχώς τη φωτογραφία σου, ακόμα κι αν υποβαθμίζουν τα όποια στραβοπατήματα των υπουργών σου στα δελτία τους ή τα θάβουν στις εσωτερικές σελίδες τους, έρχεται μία στιγμή που το πράγμα δεν “κρατιέται”» !

Ένα πολύ απλό παράδειγμα : Πόσοι είπαν δημοσίως ότι η Ελλάδα από 10/3 έως 25/4 είχε τα περισσότερα θύματα στα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη από όλα τα ευρωπαϊκά κράτη (πλην Ρουμανίας και Πολωνίας, στοιχεία WorldoMeter - Corona Virus List / Affected Countries), τις μέρες που γινόταν η σύγκριση π.χ. με την Αγγλία;

Δεύτερον, έλλειψη μέτρου παρατηρείται και ως προς την ατελέσφορη στροφή σε αδιέξοδες ρητορικές, δίχως καν την επιλογή κάποιας λυσιτελούς πρότασης. Ακόμα και αν αφορούν σε προβλήματα που αφορούν «σε ξένων αχυρώνα», έρχονται στο φως κοινωνικές τάσεις τόσο αρτηροσκληρωτικές, όσο και ανησυχητικές. Η συντηρητικοποίηση της κοινωνίας είναι ένα κακό που δεν έρχεται μόνο του. Συνοδεύεται από μία συνειδητή αποδοχή των πρακτικών του νεποτισμού ως δόγματος του «μπάρμπα στην Κορώνη», από αξίωση σε κάθε αντιφρονούντα «να βγάλει το σκασμό», από τη στοχοποίηση μειοψηφιών που αποκλίνουν από την δήθεν κανονικότητα των βυσματούχων μεσοαστών, από μία διχαστική ρητορική περί των τάχα ημετέρων και μίας εγχώριας πέμπτης φάλαγγας στην οποία συγκαταλέγονται όλοι οι υπόλοιποι.

• Αλήθεια, αν όλοι αυτοί οι «μειονεκτούντες» σε περίπτωση εθνικής κρίσης τυχόν αποποιούνταν των ευθυνών τους ή αδιαφορούσαν ως αντίδραση, δε θα βάρυνε η ευθύνη και όσους τους κατηγοριοποιούσαν σε κατώτερη βαθμίδα πολιτών ;

Αυτή είναι στον 21^ο αιώνα η νεοελληνική πρόταση για τους αποκλίνοντες ; Να μην ομιλούν ; Μήπως κιόλας να μην υπάρχουν ; Δεν είναι καν δημοκρατική η ισοπέδωση του αλλότριου. Πουθενά δεν κάνει το ελληνικό Σύνταγμα τη δυσμενή διάκριση προς όσους έχουν διαφορετικό χρώμα, φύλο, θρήσκευμα, καταγωγή, οικονομικό προφιλ, πολιτικό ή σεξουαλικό προσανατολισμό. Αυτά είναι συμπλέγματα του εμφυλίου και της επταετίας.

Ακόμα και για πιο απλά θέματα, όπως πχ η κλιματική αλλαγή ή η ανάγκη μαζικών εμβολιασμών, η κοινή γνώμη ρέπει - σχεδόν υστερικά - στην απόρριψη κάποιων εκ των προτάσεων ή πρακτικών της διεθνούς κοινότητας, χωρίς όμως να προτείνεται εναλλακτική.

• Η μη λήψη μέτρων π.χ. για την κλιματική κρίση στα επόμενα χρόνια συνιστά καταστροφή και εκτοπισμό για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους.
• Επίσης ο μη εμβολιασμός, αν κάποτε βρεθεί εμβόλιο για τον sars-cov2, ισοδυναμεί με έως και 40.000.000 θανάτους προ της ανοσίας αγέλης σε περίπτωση που εντός των επομένων ετών νοσήσει το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ρεαλισμός μηδέν.
• Ακόμα, η δυσπιστία έναντι του Π.Ο.Υ. για θέματα οδηγιών εν μέσω πανδημίας, υποδηλώνουν τι ακριβώς ; Ότι πρέπει π.χ. να ακολουθηθούν παρανοϊκές οδηγίες μη προερχόμενες από επιστήμονες (όπως π.χ. ο Alex Jones στις ΗΠΑ και άλλοι απανταχού τερατολόγοι), ήτοι να χρησιμοποιούνται… αρώματα όπως στην Τουρκία και μαζικές προσευχές όπως στο Πακιστάν ή να κάνουν οι πολίτες ενέσεις με απορρυπαντικό (!) κατά τις προτροπές Τραμπ ; Ή μήπως να μη ληφθούν καν μέτρα, πράγμα που είναι χειρότερο και από τα αδόκιμα ή πειραματικά μέτρα ; Ήμαρτον !
• Η εκ προοιμίου αρνητική στάση των ψεκασμένων των social media απέναντι σε κάθε τεχνολογική εφαρμογή ελέγχου της διασποράς της πανδημίας, είτε πρόκειται για απλές εφαρμογές σε κινητά είτε σε άλλες τεχνικές (drones, βιοπαρακολούθηση, κτλ), εάν εφαρμοσθεί δύναται να προξενήσει επανειλημμένες περιόδους καραντίνας και παύσης της οικονομικής ζωής σε ολόκληρες περιφέρειες με πληθυσμούς δισεκατομμυρίων.

Αλλά και αυτογνωσία δεν φαίνεται να διαθέτει σε ευρεία κλίμακα ο ξερόλας συμπολίτης μας, καθώς υιοθετεί δύο μέτρα και δύο σταθμά, δίχως να μένει σταθερός στις απόψεις του. Κάθε άποψη, διαφορετική ή ακόμα και ανεδαφική, είναι ανεκτή σε μία δημοκρατική κοινωνία, απόλυτα σεβαστή - αν μη τι άλλο - όπως και το τι ψηφίζει ή το πώς ζει ο καθένας. Η διαφορετική αντιμετώπιση ίδιων καταστάσεων, ωστόσο, μαρτυρεί ανωριμότητα ή ακόμα και εμπάθεια. Παραδείγματα άφθονα.

• Το κλείσιμο των ναών λόγω πανδημίας, αν το είχε διατάξει ως υπουργός παιδείας ο κ. Ν.Φίλης (πρώην ψάλτης παρεμπιπτόντως) και όχι η κ. Ν.Κεραμέως, όλοι θα το απέδιδαν στην δήθεν αθεΐα του τέως πρωθυπουργού, όχι στα αναγκαία μέτρα του κορωνοϊού. [Ειρήσθω εν παρόδω, ο Αλ.Τσίπρας ουδέποτε έχει δηλώσει άθεος, παρά μόνο προ 13 ετών είχε αναφέρει σε συνέντευξη στο Στ. Θεοδωράκη ότι δεν τον καλύπτει κανένα από τα εκατοντάδες γνωστά θρησκεύματα, πράγμα τελείως διαφορετικό από την απόρριψη της Θείας Υπόστασης. Έκτοτε δεν είναι γνωστό αν έχει αλλάξει κάτι ως προς αυτό το προσωπικό ζήτημα - γεγονός το οποίο είναι πολιτικά αδιάφορο - αν και έχει παραστεί πχ σε εορτασμούς Θεοφανείων].       
• Η απαγόρευση κυκλοφορίας λογω πανδημίας, εαν είχε εφαρμοσθεί τον περσινό Μάρτιο αντί για τον φετινό, χιλιάδες συμπολίτες μας θα έλεγαν ότι είναι μέρος συνομωσίας για να απαγορευτούν προσχηματικά οι συγκεντρώσεις για το «Μακεδονικό».
• Τα 140+ θύματα του covid-19 είναι βέβαιο ότι θα αθροίζονταν στα θύματα των θεομηνιών στη Μάνδρα και το Μάτι, ενώ θα προστίθεντο και τα θύματα γρίπης που υπερβαίνουν τα 120 για αυτόν το χειμώνα και μόνο.
• Η απρόσκοπτη εισδοχή της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ θα αντιμετωπιζόταν ως ένα ακόμα επεισόδιο στη «μειοδοσία των Πρεσπών» από τα κατευθυνόμενα ΜΜΕ.
• Ο ξυλοδαρμός των πολιτών στα ακριτικά νησιά στις αρχές Μαρτίου θα «έπαιζε» καθημερινά επί ένα μήνα και περισσότερο (όχι για 2-3 μέρες) σε όλα τα social media ως δείγμα αυταρχισμού.
• Οι παράνομες έρευνες των ισλαμοφασιστών της Άγκυρας σε Κύπρο και ανοικτά του Καστελόριζου, αλλά και η μη ανακήρυξη ΑΟΖ ως απάντηση στο μνημόνιο Τουρκίας και Λιβύης, θα αντιμετωπιζόταν ως «εθνικό ξεπούλημα» από την κοινή γνώμη.
• Ακόμα και ο δαιμονοποιημένος "Νόμος Παρασκευόπουλου", στον οποίον αποδίδονταν αθρόες αποφυλακίσεις εγκλείστων στα σωφρονιστικά ιδρύματα, ο οποίος μετά από ένα χρόνο νέας κεφαλής στο Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν έχει καταργηθεί σε ότι αφορά στους χρόνους ελάχιστης έκτισης, θα αντιμετωπιζόταν πολύ επιθετικότερα από την κοινή γνώμη σε σύγκριση με σήμερα, αν και ισχύει απαράλλαχτος με αποτέλεσμα να αποφυλακισθεί προ ημερών ακόμα και ένας διαβόητος παιδεραστής στα 8 έτη ενώ είχε καταδικασθεί για 401 έτη κάθειρξης ! Αλλά για το ίδιο ζήτημα, η ανάδειξη του θέματος είναι πλέον δυσανάλογα μικρή σε σύγκριση με πέρυσι τέτοια εποχή. 

Αν κάποιος είναι ειλικρινής με τον εαυτό του θα δει ότι αυτά δεν απέχουν από την αλήθεια. Ας μην αναρωτιέται, άρα, ο πολίτης τι θα έκανε κάποιος άλλος στη θέση της νυν ηγεσίας, αλλά πόσα κάνει η τωρινή κυβέρνηση που για άλλους στη θέση της θα ήταν ανεπίτρεπτα.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την επόμενη μέρα, όπερ είναι και το κρίσιμο ; Ότι δε μπορεί η κοινωνία μας να ελπίζει σε ανάδιαταξη δυνάμεων και σε ανοικοδόμηση μίας καταστροφής που οσονούπω θα προκύψει, αν δεν έχει κάνει βαθύτατη ενδοσκόπηση και δεν έχει αφήσει πίσω της τα δεινά που την διαμόρφωσαν ως προβληματική. Το διχασμό, την απέχθεια για την διαφορετικότητα, την επαρχιώτικη εμμονή στο θυμικό επιχείρημα χωρίς προτάσεις, την ρουσφετομανία, την έλλειψη αντικειμενικής κρίσης. Ο θανάσιμος εχθρός του Έλληνα είναι ο Έλληνας ο ίδιος, όπως έχει περιγράψει και ο Καζαντζάκης, εννοώντας ότι οι αγκυλώσεις της νοοτροπίας του λαού μας τον εμποδίζουν να φθάσει στο ποθούμενο.

• Και αν ποθούμενο για τους Έλληνες το 1821 ήταν η ελευθερία, 2 αιώνες μετά είναι και παραμένει η επανελλήνισή του κοινωνικού μας ιστού, δηλαδή η πορεία προς το αρχέτυπο κάλλος του. Αυτή προηγείται της αντιμετώπισης κάθε φουρτούνας που συνεπάγεται η παρούσα συγκρουσιακή δεκαετία.

Μπροστά στην ανάγκη αυτή, ασφαλής οδηγός είναι η επανεύρεση της αξίας του ανθρώπου κατά το δελφικό παράγγελμα της εισαγωγής. Δεν αρκεί η φίμωση των μη κυβερνητικών φωνών από τα εργαλειοποιημένα ΜΜΕ και social media ή sites, διότι τα μέτρα που θα έρθουν ως εικόνα της κοινωνικής και οικονομικής καθίζησης μετά την πανδημία δε θα είναι δικαιολογήσιμα. Τότε δε θα μπορεί να ψελλίσει κανένα φιλικό στην ηγεσία μέσον ότι «δεν υπάρχει η πολυτέλεια για αντιπαράθεση στην εθνική γραμμή εν μέσω κρίσιμων στιγμών» διότι απλά θα τίθεται ζήτημα επισιτισμού κάθε νοικοκυριού χωριστά για όλους εμάς τους πληβείους.

Μετά την απώλεια του ¼ του ελληνικού ΑΕΠ στα έτη 2009-2019 είναι κοινό μυστικό ότι το μηνιαίο διαθέσιμο εισόδημα σε κάθε οικογένεια θα μειωθεί περαιτέρω, έως και 30% εκ του εναπομείναντος. Ενδεικτικά το ΔΝΤ προβλέπει ύφεση άνω του 12% για την Ε.Ε. εν συνόλω.

• Θα είναι πρακτικά αδύνατον να υπαγορευτεί από τα ΜΜΕ σε κάθε εργαζόμενο, που στα μέσα του μήνα θα μένει χωρίς διαθέσιμο εισόδημα, ότι η διαμαρτυρία του είναι «αντεθνική» ή επιζήμια.

• Ότι πρέπει τάχα να στοχοποιείται όταν διαμαρτυρηθεί κατά της γερμανόστροφης κυβερνητικής πολιτικής που θα αυξήσει την ανεργία τουλάχιστον στο 24% από το 17,3% που η κυβέρνηση Συ.Ριζ.Α.-Αν.Ελ. την έφθασε ενώ την παρέλαβε στο 28,8%.
• Θα είναι δυσχερές σε όσα ΜΜΕ έχουν αυτοαναγορευτεί σε «λιβανιστήρια» (και μάλιστα με πολύ ύποπτο ρόλο στην καθημερινή ιδεολογική παρουσίαση ενός ωραιοποιημένου modus vivendi της Τουρκίας μέσω σήριαλ και αφιερωμάτων) να αιτιολογήσουν στο μέσο εργαζόμενο που θα δουλεύει part-time ή εκ περιτροπής ή, ενδεχόμενα, θα χάνει την ιδιοκτησία στο σπίτι του για να γίνει εκεί απλώς νοικάρης του μέσω leaseback ή για να εγκατασταθούν προσφυγικές οικογένειες εκ του προγράμματος «ESTIA-2» σε αυτό, ως ένα τάχα κοινό βάρος στο οποίο είναι αναγκαίο να μετέχει με νέες θυσίες.
• Θα πρέπει να εξηγηθεί και σε δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους γιατί δεν θα έχουν, για ένα ακόμα καλοκαίρι, τα χρήματα ή έστω δυνατότητα να λάβουν καλοκαιρινή άδεια και για ποιο λόγο δεν πρέπει να διαμαρτυρηθούν, την ίδια στιγμή που θα προέχουν τα ακριβά γούστα πχ του κ. Βαρβιτσιώτη στη Μύκονο, της κ. Πατούλη για φαντεζί φορέματα και κουρτίνες ή της κ. Αγγελοπούλου για τη φιέστα του 2021.
• Και θα πρέπει κάθε υπάλληλος στον τουριστικό κλάδο από τους 100.000 και πλέον, που θα δουλέψουν μισή σεζόν φέτος με απολαβές πενιχρές και διακοπές …τον Νοέμβριο, να πειστεί ότι είναι και τυχερός που έχει αυτήν την ηγεσία αντί άλλης και πως είναι λαϊκιστής όποιος τυχόν θα αποπειράτο να τον πείσει για το αντίθετο.
•  Επίσης θα πρέπει να πεισθεί ο καθένας να μη διαδηλώσει, λόγω απειλής για νέα πανδημία. Και το πιο δύσκολο είναι να πειστούν οργάνωμένοι κλαδικοί φορείς.

Η ζοφερή πραγματικότητα δείχνει ότι δεν «είναι πίσω μας τα δύσκολα» κατά το πλασματικό και πρόσκαιρο αφήγημα, αλλά ότι ακόμα δεν έχει λήξει καν η νηνεμία προ της καταιγίδας. Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι θα χάσουν τη δουλειά τους και θα εξαναγκασθούν σε μετανάστευση για να συμπιεστούν προς τα κάτω και οι μισθοί των υπολοίπων υπό το φάσμα της απειλής για απόλυση : Απλός και ωμός νεοφιλελευθερισμός, ο ορισμός που μαθαίνουν οι πρωτοετείς στην πολιτική επιστήμη. Αν κάποιος αντιπαρέθετε ότι δεν έχει δημοκρατική νομιμοποίηση κάποια ηγεσία να το πράξει αυτό, η απάντηση είναι σαφής : εκ του Συντάγματος ΕΧΕΙ και μάλιστα παραέχει. Αλλά και νέες εκλογές να ρισκάρει (με τη λήξη των φετινών πανελληνίων ή μετά το καλοκαίρι, το αργότερο πάντως μέσα στο 2021), μετά το lockdown θα είναι πια αναπόφευκτο το πικρό ποτήρι, είτε κερδίσει, είτε άλλη κυβέρνηση προκύψει, διότι ο ρεαλισμός επιτάσσει την παραδοχή πως η επιλογή του Μαρτίου ήταν αναμεταξύ χιλιάδων θυμάτων και ύφεσης.

Και επιλέχθηκε η ύφεση από την κατάρρευση του συστήματος υγείας, ως είχε δικαίωμα να επιλέξει η ελληνική ηγεσία, ένω συνταγματικά ηδύνατο να λάβει ακόμα και αμοραλιστικές αποφάσεις. Μετά τα επινίκια, λοιπόν, θα έρθει και ο λογαριασμός. Όχι όμως στην αστική ελίτ, αλλά στη μεσαία τάξη. Διότι τυχόν εκλογές, εφ’όσον διενεργηθούν, θα διεξαχθούν πρόωρα προκειμένου [ο όποιος νικητής τους] να επιβάλει βαρύτατα οικονομικά μέτρα στον ελληνικό λαό και όχι για να του φέρει «καλύτερους μισθούς και καλύτερες δουλειές για όλους» κατά το αφήγημα μόλις εννέα μηνών πριν. Σε περίπτωση διενέργειας εκλογών κατά πάσα πιθανότητα το αποτέλεσμα θα είναι παραπλήσιο με τον Ιούνιο του 2019 ως προς τα 4 πρώτα κόμματα. Υπάρχουν, όμως, λόγοι που η προσφυγή στη λαϊκή ψήφο θα έχει ελάσσονα σημασία. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να τονιστεί το εξής πόρισμα της πολιτικής ιστορίας.

Η λεγόμενη «συστράτευση γύρω από τη Σημαία» αναφέρεται στο πολιτικό φαινόμενο να συσπειρώνεται η λαϊκή βούληση περί την εκάστοτε ηγεσία σε περιόδους κρίσεων, όποια κι αν τυγχάνει να είναι η ηγεσία αυτή. Πρόκειται για συσπείρωση χρονικά παροδική και μη ενδεικτική γενικών τάσεων ή απαραιτήτως προεξοφλητική των εκλογικών αποτελεσμάτων.

• Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι η δημοφιλία 92% του Τζ.Μπους μετά την 11^η Σεπτεμβρίου, της Θάτσερ κατά την κρίση των Φόκλαντς, αλλά πρωτίστως του Τσώρτσιλ κατά την κήρυξη πολέμου κατά των Ναζί, μετά το περιβόητο διάγγελμα με το εθνεγερτήριο σύνθημα «ποτέ δε θα παραδωθούμε».
• Ο Τζ.Γ.Μπους κέρδισε τις επόμενες εκλογές με δικαστική απόφαση αν και έλαβε λιγότερες ψήφους, η Θάτσερ τις κέρδισε μεν αλλά σύντομα βυθίστηκε στη δίνη της λαϊκής οργής μέσα σε απεργίες διαρκείας και κλίμα βίας αλλά και τρομοκρατίας, ενώ ο Τσώρτσιλ έχασε τις εκλογές με μεγάλη διαφορά και επανήλθε μετά από χρόνια στην κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου.

Στα καθ’ημάς, τρία είναι τα κλασικά παραδείγματα, πλην όμως είναι παραδείγματα εξ αντιστρόφου: το πρώτο αφορά στον Ελ.Βενιζέλο που παρέτεινε για πολλά χρόνια τη «συσπείρωση σημαίας» ώσπου αυτή δεν είχε πια τίποτα να του προσφέρει ακόμα και μετά τη συνθήκη των Σεβρών, το δεύτερο στον Κ.Σημίτη που, καίτοι απέτυχε επικοινωνιακά στην συσπείρωση κατά την κρίση των Ιμίων, εντούτοις κέρδισε τις επόμενες εκλογές, ενώ το τρίτο στον Ι.Μεταξά που, καίτοι υπήρξε αντιδημοφιλής τύραννος στα χρόνια πριν το 1940 , έχασε την εξουσία σε στιγμή μέγιστης συσπείρωσης λόγω σωβούσας εθνικής κρίσης, ευλογούμενος με μία δυσανάλογη υστεροφημία εκ της αναγκαίας τότε παλλαϊκής συστράτευσης. Κοντολογίς, η κάθε ηγεσία αποκτά δημοσκοπικό αβαντάζ σε κάθε κρίση που χειρίζεται επικοινωνιακά με ορθό τρόπο, ωστόσο αυτό ούτε μόνιμο είναι, ούτε προεξοφλεί νίκη αν δε γίνουν άμεσα εκλογές. Αλλά έστω και να γίνουν, ακόμα και αν τις κερδίσει, τα προβλήματα που είναι μακροχρόνια σπανίως της εξασφαλίζουν μακροημέρευση τελικά, όπως και η ομολογία του Τσώρτσιλ, ότι το λαό του μετά το Β΄ Παγκόσμιο τον περίμεναν ημέρες «αιματηρές, με ιδρώτα και δάκρυα», δεν τον βοήθησε καθόλου να επανεκλεγεί.

Το ελληνικό Σύνταγμα επιτάσσει εκλογές με λίστα εντός 18-μήνου, επανάληψη εκλογών με υπηρεσιακή ηγεσία αν δε σχηματισθεί κυβέρνηση - μέσω απλής αναλογικής - με πλειοψηφία άνω του 50% ή με κυβέρνηση συνεργασίας και εν συνεχεία, αν σχηματισθεί, απαγόρευση για διενέργεια εκλογών επί τουλάχιστον ένα έτος. Αν πάλι διενεργηθούν εκλογές μετά τον Φεβρουάριο του 2021, λίστα δεν υπάρχει. Σε κάθε περίπτωση δεν έχει σημασία είτε γίνουν εκλογές είτε όχι, διότι η ύφεση δε θα είναι πρόσκαιρο φαινόμενο μισού ή ενός έτους, αλλά βαθύτατο και πολυετές πλήγμα της εθνικής μας οικονομίας που θα στιγματίσει όχι μόνο την πορεία του τρέχοντος κυβερνητικού πλάνου αλλά και κάθε διορθωτικού προϋπολογισμού ή της τυχόν επόμενης κυβέρνησης. Άρα είναι απίθανο να γλιτώσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια ο κυβερνητικός σχηματισμός είτε τώρα που έχει τη «συσπείρωση σημαίας» και πρόσφατη λαϊκή εντολή, είτε ακόμα και αν γυρέψει καινούργια για να επιτύχει νίκη γοήτρου έναντι της ανεπαίσθητης (και μιντιακά φιμωμένης έτσι κι αλλιώς) αντιπολίτευσης. Οι πιο συντηρητικές προβλέψεις ομιλούν :

• για άνω του 10% ύφεση (αρκετοί διεθνείς οίκοι προβλέπουν έως και 21%),
• Για δραματική αύξηση του ελλείμματος, του δημοσίου χρέους (το ΔΝΤ προβλέπει άνω του 200% το δημόσιο χρέος της Ελλάδας) και του ιδιωτικού χρέους
• για εκτίναξη κόκκινων δανείων και έκρηξη πλειστηριασμών το επόμενο έτος,
• για πολλαπλασιασμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς ΔΕΚΟ,
• για αποτελμάτωση του λιανεμπορίου και πτώση της παραγωγής,
• για επαπειλούμενη υποβάθμιση της αγοραστικής ισχύος των πολιτών,
• για εξανεμισμό των καταθέσεών τους και για διαρκή ενοικιοστάσια,
• για σημαντική απώλεια του τζίρου όσων επιχειρήσεων ξανανοίξουν,
• για απονέκρωση του τουριστικού κλάδου, καθώς και του ξενοδοχειακού,
• για πτώχευση χιλιάδων ατομικών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ιδίως στο χώρο της κατανάλωσης, αλλά και των εποχιακών καταστημάτων,
• για συνακόλουθες επαναλαμβανόμενες απεργίες ή στάσεις εργασίας κάθε μήνα,
• για πιθανότατο σενάριο τμηματικού ή ολικού νέου lockdown στη χειμερινή σεζόν,
• για υποβάθμιση/στασιμότητα της αξιολόγησης της οικονομίας από διεθνείς οίκους
• για μερική ή ολική αδυναμία καταβολής επιδομάτων, δώρων εορτών ή διακοπών, αλλά και υπερωριών, τα ακόλουθα 3 τουλάχιστον έτη, ή σημαντική περικοπή τους.

Αν επιλεγεί η μνημονιακή λύση που όλοι ξορκίζουν, είναι αυτονόητη η αντίστροφη μέτρηση για την κυβέρνηση, αλλά αν αντιμετωπισθεί εκ των ενόντων η κρίση χωρίς μνημόνιο και με μόνες κάποιες ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις, τότε η λιτότητα, που πρέπει να αναμένεται, θα μικρύνει την πίτα των αμοιβών στα επίπεδα των αρχών της δεκαετίας του 1980. Εκτιμάται από το ΔΝΤ, αλλά και πλήθος οικονομικών αναλύσεων, ότι είναι σχεδόν αδύνατον η χώρα μας να αποφύγει μεσοπρόθεσμα και νέο δανεισμό με υποχρεώσεις έναντι των εταίρων της.

• Ολόκληροι κλάδοι επαγγελμάτων μετά το lockdown θα πάψουν να λειτουργούν ή θα υπολειτουργούν για χρόνια, όπως ο ξενοδοχειακός ή ο χώρος θεάτρου και θεαμάτων, λοιποί κλάδοι επαγγελματιών που δε θα μπορούν να δουλέψουν με τηλε-εργασία αναμένεται να παραμείνουν σε πολύμηνη «αθέατη ανεργία», ενώ οι μακροχρόνια άνεργοι αναμένεται να πληθύνουν και τα επιδόματα να μειωθούν σε ποσά και σε διάρκεια προκειμένου να επαρκούν για περισσότερους.
• Κράτη που αποτελούν οικονομίες απλής παροχής υπηρεσιών ή που έχουν ως ατμομηχανή τους την «τουριστική βιομηχανία» (ενώ σε δεύτερη μοίρα την εγχώρια παραγωγή ή το εξαγωγικό εμπόριο) θα οδηγηθούν μετά πάσης βεβαιότητος σε οικονομική καταστροφή, με ύφεση ακόμα και στα επίπεδα του 20%, ενώ μεσομακροπρόθεσμα θα εγκλωβιστούν σε εμπορικό μαρασμό, καθιστάμενα παρίες εντός της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Η μείωση συντάξεων, δε, είναι βέβαιη.

Ο τουριστικός κλάδος της χώρας μας και όλα τα συναφή επαγγέλματα μέχρι να βρεθεί εμβόλιο θα βρίσκονται στον πάγο, τόσο για υγειονομικούς λόγους, αλλά πρωτίστως διότι, για να συγκρατήσουν τη δική τους ύφεση οι υπόλοιπες χώρες, θα συγκρατήσουν τις τουριστικές ροές που θα σήμαιναν εκροή ποσών συναλλάγματος προς την Ελλάδα το καλοκαίρι. Ειδικά η ύπαιθρος και τα νησιά που επι δεκαετίες πωλούν ακριβά «ήλιο και θάλασσα» θα υποστούν συντριπτικό εμπορικό πλήγμα. Αυτό το φάσμα μαρασμού δε μπορεί να καλυφθεί με κυβερνητικές ωραιοποιήσεις για ικανό χρόνο, διότι θα είναι απτό εντός των προσεχών λίγων μηνών. Δι’ό και η πρόωρη προσφυγή σε εκλογές είναι απολύτως αναμενόμενη τους επόμενους 12 μήνες, πλην όμως δεν είναι πανάκεια, έστω και αν ικανοποιήσει κάποιους κομματικούς στρατούς. Όμως το ζητούμενο είναι η ζωή του μέσου πολίτη, που πόνταρε στην κανονικότητα και τώρα θα υποδεχθεί μία καθημερινότητα που δε θα έχει καμία σχέση με μνημόνια (έστω κι αν έτσι πρόσκαιρα υπολαμβάνει), διότι με μία λέξη θα είναι συμφορά και όχι απλή ύφεση 8 ή 10%. Και δε θα είναι παροδική κατάσταση ενός έτους καθώς ψευδώς υποννοείται ως προεκλογικό αφήγημα, όπως το φθινόπωρο του 2009, αλλά μία μόνιμη επαγγελματική σήψη και καθολική μισθολογική καταβαράθρωση.

• Για τον ισχυρό πυρήνα της Ε.Ε. έχει προβλεφθεί ύφεση που θα ξεπεράσει το 6% και ενδέχεται να διαρκέσει έως ακόμα και 2 χρόνια μετά τη λήξη της πανδημίας, άρα για την Ελλάδα θα πρέπει να αναμένεται ότι θα κρατήσει σαφώς περισότερο χρόνο.

Οι Έλληνες εργαζόμενοι και ενεργοί πολίτες έχουν, προ του επερχόμενου ζόφου, την εξ ανάγκης επιβληθείσα ευκαιρία να είναι και στα πλαίσια του μέτρου και στα αφορώντα στην αυτεπίγνωσή τους, για μία φορά ρεαλιστές. Ούτε να παραμυθιάζουν κατευναστικά τους εαυτούς τους ότι όλα θα είναι όπως τα προηγούμενα χρόνια – διότι δεν θα είναι – ούτε να χάνουν το στόχο αναζητώντας παλαιες ή τωρινές ευθύνες σε κατάλοιπα μετεμφυλιακών νοοτροπιών τη στιγμή που κατευθύνονται προς ένα τούνελ χωρίς έξοδο. Πράγματι, το πεπαλαιωμένο κράτος των ημερών μας για άλλη μία φορά μετά το 2009 θα ταλανιστεί από σύγχρονες κρίσεις που ακόμα και για προοδευμένα δυτικά μοντέλα θα αποτελέσουν ξανά και ξανά δοκιμασίες. Αρχικά από νέα ύφεση, εν συνεχεία από νέα μεταναστευτικά ρεύματα που θα πυροδοτήσει ο λιμός στα φτωχότερα υποσαχάρια και ασιατικά κράτη, μετέπειτα από την κλιματική καταστροφή.

Δεν είναι τυχαίο ότι μετά από δεκαετίες ολόκληρες, η Λέσχη των Παρισίων προέβη τον φετινό Απρίλιο σε διαγραφή χρέους 77 φτωχών κρατών, ειδικά αφρικανικών και ασιατικών, ως αναμένοντων σφοδρότερο οικονομικό πλήγμα από διεθνές κύμα ύφεσης. Όλες αυτές είναι παράμετροι που θα πλήξουν και τη χώρα μας, ταυτόχρονα με γεωπολιτικές ανακατατάξεις τα προσεχή έτη στη σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου. Θα χρειαστεί μία νέα μορφή εθνικής ενότητας στην αρχή της συγκρουσιακής αυτής πορείας, η οποία δε θα αποτελεί την προσωρινή «συστράτευση περί την σημαία» αλλά μία μόνιμου χαρακτήρα αυτεπίγνωση. Μία κοινωνική αυτογνωσία μακρυά από νοοτροπίες εκτός μέτρου και κενές προτάσεων ρητορικές, μία πρόταξη του ανθρωπισμού ως εθνικού αφηγήματος και ως πεμπτουσίας της δημοκρατικότητας του πολίτη.

• Μία πρώτη μεταστροφή θα ήταν η εγκατάλειψη της αναζήτησης εγχώριων εχθρών και αποδιοπομπαίων τράγων, ως ενδοστρεφής διχασμός αλλά και άρνηση των ατομικών ευθυνών καθενός. Πρέπει να μας γίνει βίωμα ότι δε φταίνε πάντα οι ξένοι ή ο  οποιοσδήποτε άλλος εκτός από εμάς τους ενεργούς πολίτες του τόπου μας.
• Μία δεύτερη πτυχή της αναμόρφωσης με προσανατολισμό τις αρχέτυπες ρίζες μας, θα ήταν η στάθμιση μεταξύ αιτίου και αιτιατού, υπό τη μορφή της εγκατάλειψης κάθε ρητορικής που δεν έχει καμία λυσιτελή πρόταση να συνεισφέρει στο δημόσιο διάλογο αλλά συνιστά απλή διαμαρτυρία. Η πολιτεία μας έχει ανάγκη από ιδέες, όχι από ατελέσφορη γκρίνια.
• Μία τρίτη οπτική θα ήταν η εγκατάλειψη κάθε διχαστικής κατηγοριοποίησης των συμπατριωτών μας με βάση τη διαφορετικότητα ή τις ιδέες τους. Βάση της δημοκρατίας είναι η σύνθεση και αυονόητα δεν χωρει η φίμωση ή οι ταμπέλες σε όποιον έχει μία μειοψηφική βιοθεωρία ή ιδεολογική προτίμηση.
• Τέταρτη και βασικότερη στροφή της ελληνικής κοινωνίας προς την αυτογνωσία, είναι η στάθμιση τόσο της στάσης ενός εκάστου εξ ημών τόσο έναντι των ιδίων ή παρομοίων περιστάσεων, αν είναι αντικειμενική ή εμμονική και άνιση, όσο και έναντι των ευθυνών που συνεπάγονται οι επιλογές πολιτευτών και πολιτικών σχημάτων. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε στη μεν πρώτη περίπτωση βαρίδι για την κάθε ηγεσία σε κάθε απόπειρα να «βουτήξει το δάχτυλο στο μέλι», ενώ στη δεύτερη περίπτωση αντικίνητρο για κάθε πολιτικό φορέα να περιλαμβάνει στα ψηφοδέλτιά του άτομα άσχετα με την πολιτική επιστήμη.

Εδώ έγκειται και η ευθύνη του πολιτικού κόσμου : στην υιοθέτηση του νέου συνεργατισμού μέσω συνεναίσεων, υπερκομματικών συνεργασιών (αντι νεποτισμών και βολεμάτων) και ανάδειξης των βέλτιστων αντί των ακραίων και των κομματικών φίλων. Μία έγκαιρη «συστράτευσηση» των πολιτικών ηγετών αντί της συσπείρωσης περί τον εκάστοτε ηγέτη. Αναπόφευκτα σε σύντομο χρόνο η ελληνική πολιτεία θα κληθεί να επιλέξει ανάμεσα στα γερμανικά και βορειοευρωπαϊκά κελεύσματα για ακραία λιτότητα ή στην ανάγκη του λαού για έμπρακτη αρωγή. Τότε θα είναι η κρίσιμη στιγμή για την ανωτέρω συσπείρωση των ελληνικών κομμάτων, διαφορετικά ο φαύλος κύκλος της σύγκρουσης θα επανεκκινήσει, όπως το 2010. Σε μερικούς μήνες τα κόμματα θα βρεθούν προ αυτού του διλήμματος, ενδεχομένως και κατόπιν εκλογών. Αν και πάλι επικρατήσει η άποψη «καθένας μόνος του» με την ενωμένη αντιπολίτευση να φωνάζει «Γερούν γερά !», μία εκ νέου συνθηκολόγηση της Ελλάδος στις γερμανικές πιέσεις θα είναι βέβαιη όσο και επαχθής. Μετά από μήνες ακυβερνησίας (ενδεχομένως και έναρξης χρόνιων συγκρουσιακών επεισοδίων με την Τουρκία), πάλι μία εύθραυστη συγκυβέρνηση θα συνθηκολογήσει, εύκολα ή δύσκολα, σε λαϊκές θυσίες. Αν, όμως, τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου παρουσιαστούν για μία έστω φορά en bloc, υπάρχει κάποια ελπίδα κάποιων μικρών κερδών στη διαπραγμάτευση μέσω συμμαχικής κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού. Κάτι που αμφότερα τα δύο μεγάλα κόμματα για την ώρα αποφεύγουν να συζητούν, για λόγους εσωτερικού τους ακροατηρίου.

Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας : τόσο ο πρωθυπουργός όσο και το υπουργικό συμβούλιο στην πλειονότητά του είναι, εκόντες-άκοντες, προσανατολισμένοι πολιτικά στις κατευθυντηρίους του Βερολίνου. Αυτό όμως δεν σημαίνει απολύτως τίποτα υπό δεδομένες ακραίες συνθήκες, όπου θα απαιτηθεί αυτενέργεια ή και εξουσιαστική μονομέρεια. Το ίδιο και περισσότερο γερμανόφιλη, πριν 80 έτη, ήταν και η κυβέρνηση Μεταξά, χωρίς φυσικά να συγκρίνεται ένας προκατοχικός τύραννος με έναν δημοκρατικά εκλεγμένο πρωθυπουργό και μάλιστα αυτοδύναμα και πρόσφατα. Το ιστορικό παράδειγμα αφορά στην αντίδραση του Ι.Μεταξά όταν του ζητήθηκε από το Βερολίνο συμμόρφωση, η οποία ισοδυναμούσε με απότμηση περιφερειών της ελληνικής επικράτειας υπέρ της Τουρκίας, της Ιταλίας και της Βουλγαρίας, με σκοπό να μετάσχουν όλες στον πόλεμο στο πλευρό του Άξονα θέτοντας την τεμαχισμένη Ελλάδα υπό την «προστασία» τους. Η απάντηση ήταν «ας έχουμε πόλεμο λοιπόν» και καταδεικνύει ότι ο οποιοσδήποτε ιδεολογικός ή πολιτικός δεσμός υποχωρεί σε ακραίες συνθήκες εθνικού κινδύνου. Όμως όχι μονομερώς, αλλά μόνο με την πλήρη κάλυψη σύσσωμης της δημοκρατικής εκπροσώπησης.

Εκτιμάται ότι πολύ δύσκολα ο Αλέξης Τσίπρας, σε τέτοιο (όχι απίθανο πάντως) ενδεχόμενο, θα αποφύγει τον πειρασμό να φέρει τον αντίπαλό του στα δικά του μονοπάτια του 2015, ταυτόχρονα επανεμφανιζόμενος ως αντίπαλο δέος στο γερμανικό νεοφιλευθερισμό, σε μία τέτοια εθνική προσπάθεια. Έτσι θα εξέθετε και όσους είχαν σπεύσει να του καταλογίσουν αντεθνική στάση τα προηγούμενα χρόνια, ιδίως κατά την εξάμηνη διαπραγμάτευση. Αλλά και ο πρωθυπουργός, μονομερώς νομοθετώντας παρά τη βούληση των Βρυξελών, θα είχε ευκαιρία να δείξει ενωτικό προφίλ υπερκομματικού ηγέτη, αντί του πειθήνιου οργάνου της ελίτ του Βερολίνου και της Siemens, όπως έχει επανειλημμένα λοιδορηθεί. Σε μία τέτοια πρόσκαιρη win-win συνεργασία, προσφορότερη πάντως της περισσότερο εθνικά (και κυβερνητικά) ζημιογόνου εμφύλιας φαγωμάρας και σαφώς υποστηριζόμενη παγίως από την αθηναϊκή ελίτ, όλο και κάτι παραπάνω θα μπορούσε η χώρα μας να αποσπάσει ως ελάφρυνση από τη γερμανοκρατούμενη Ε.Ε. . Ενδεχομένως, ωστόσο, με ένα αντιστάθμισμα ως προς την υπόσχεση διευθέτησης μίας εκκρεμότητας στο βυθό νοτίως της Κρήτης…