Ο Εμπενίζερ Σκρουτζ και το 35-ωρο

Είτε το Μάιο γίνουν οι βουλευτικές εκλογές (19 ή 26 / 5), είτε λίγους μήνες πριν ή μετά, σε μικρό βάθος χρόνου αυτό θα αποδειχθεί αδιάφορο για τον απλό κόσμο. Επίσης αδιάφορα είναι σε πολύ κόσμο αρκετά θέματα που υπερπροβάλλονται από τα "στρατευμένα" κανάλια ένθεν κι κακείθεν. Ο μεροκαματιάρης εργάτης, ο νέος με πτυχία αλλά χωρίς «μέσον», ο οικογενειάρχης που έχει το άγχος αν θα εκμεταλλευτεί κανείς εργοδότης τις δεξιότητές του για ένα κομμάτι ψωμί για το παιδί του κι έναν μισθό εξευτελισμένο από χρόνια, αλλού καίγεται. Δεν εννοώ ότι τα προβαλλόμενα στην στρατευμένη TV θέματα είναι ασήμαντα. Τουναντίον, είναι καίρια και κρίσιμα. Όμως μπροστά στη βιοπάλη καθενός, έρχονται δεύτερα. Αλήθεια ή ψέματα ... Αξιολογήστε το ο καθένας μόνος του, αρκεί να έχετε βρεθεί κάποτε στη θέση κάποιου εκ των ανωτέρω, αλλιώς παρακαλώ δια την σιωπήν σας.

Πράγματι, το "μακεδονικό" είναι πολύ σημαντικό γεωπολιτικά, κυρίως για τις συνέπειες που θα έχει βραχυπρόθεσμα αν κάτι πάει στραβά. Και πιστέψτε με, το ΝΑΤΟ δεν χωρατεύει. Αντίθετα προς ό,τι πολλοί διατυμπανίζουν, ασφαλώς και θα είναι πολλές, άμεσες και απομονωτικά κατακλυσμιαίες οι συνέπειες, αν η φοβικότητα [ μην τυχόν και κάποτε ο FYROM-ικός στρατιωτικός γίγαντας εισβάλει στη Θεσσαλονίκη μας (γελάστε ελεύθερα) ] μας οδηγήσει σε σοβινιστική περιχαράκωση. Η επιμονή του κ. Πομπέο, πρώην αρχηγού της CIA (της οποίας βραχίονα αποτελεί το ΝΑΤΟ, μη γελιόμαστε) και νυν Υπ.Εξ. των Η.Π.Α. γύρω από το κλείσιμο της εκκρεμότητας, νομίζω λέει περισσότερα από όσα μας πληροφορούν τα συστημικά μέσα : αν κάτι πάει εκτός σχεδίου, η Ελλάδα θα μπει σε χοντρή περιπέτεια ως δακτυλοδεικτούμενη και υπαίτια και τα σπασμένα θα τα πληρώσουν όσοι τώρα είναι από 15 ετών και πάνω.

Και τα ζητήματα Εκκλησίας – Κράτους είναι σημαντικότατα. Στη νέα εποχή πρέπει να έχουν ξεκαθαριστεί, ειδικότερα σε ό,τι αφορά στην εκκλησιαστική περιουσία και στους τίτλους κτήσεως των «ιερών φιλέτων». Αλλά και της μισθοδοσίας και ασφάλισης των κληρικών. Εργαζόμενοι είναι κι αυτοί, δεν πρέπει να μείνουν στον αέρα. Αντίθετα, θα πρέπει να προσδιορισθεί από που θα πληρώνονται, πως θα φορολογούνται και οι ίδιοι και η Εκκλησία και με ποιό καθεστώς θα εργάζονται. Όμως αυτό όχι μονομερώς, ούτε «στο πόδι», αλλά με συναίνεση και διάρκεια στη νομοθετική πρωτοβουλία ώστε να υπάρξει ασφάλεια δικαίου στη ρύθμιση.

Πρωτίστως είναι πολύ σημαντικότερο και από τα δύο παραπάνω ζητήματα η αναθεώρηση του «Νόμου των Νόμων», του Συντάγματος και το τελικό ξεκαθάρισμα για σημαντικές πτυχές της σύγχρονης ζωής, όπως το άρθρο 16, η ευθύνη των υπουργών, οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, η ίδρυση συνταγματικού δικαστηρίου, οι προϋποθέσεις διεξαγωγής δημοψηφισμάτων, κτλ. Όλα αυτά θα καθορίσουν τις συνθήκες ζωής ολόκληρης της επόμενης γενιάς, αν φυσικά η αναθεώρηση δεν αποβεί πάλι άτολμη και ατελέσφορη όπως οι προηγούμενες δύο κατά την περασμένη δεκαετία.

Σημαντικότατα τα παραπάνω, όμως αυτά θα είναι το κεντρικό διακύβευμα των εκλογών ; Τρίχες! Μάλιστα. Tρίχες κατσαρές!

Όλα αυτά θα βαρύνουν στη συνείδηση του ψηφοφόρου μέχρι ενός ορίου και ίσως οι υπερήλικες ή οι υπερσυντηρητικοί συμπολίτες μας πειστούν. Όμως αυτοί οι πρώτοι κυρίως θα πειστούν διότι βρίσκονται εκτός της αγοράς εργασίας, ενώ οι δεύτεροι ίσως λόγω ευήθειας ή εμμονών. Για δε τους έχοντες κάποιο "μέσον", λέω απλά ότι δε χρειάζονται κανένα λόγο για να πειστούν. Το συμφέρον τους επαρκεί και περισσεύει.

Ο μέσος εργαζόμενος (και μιλάμε για δύο εκατομμύρια ψηφοφόρους) πράγματι υπήρξε το θύμα των πέτρινων χρόνων της πατρίδας μας. Του ευτέλισαν το μισθό. Του τον κατάσχεσαν. Κινδύνευσε να χάσει το σπίτι του από τις τράπεζες (μην τυχόν και χάσουν κανέναν ανατοκισμό εκείνες). Τις πλήρωσε τρεις φορές ως φορολογούμενος τις ανακεφαλαιοποιήσεις τους. Του επέβαλαν ακόμα περισσότερους φόρους, αβάσταχτους : ΕΝΦΙΑ, ΕΦΚΑ, ΦΠΑ. Είδε τη ζωή του να ακριβαίνει. Έγινε οικονομικός μετανάστης ο ίδιος ή τα παιδιά του. Του αύξησαν το ωράριο χωρίς να τον ρωτήσουν. Τον εκβίασαν να δεχθεί μειώσεις, ταπεινώσεις, φωνές, απλήρωτες υπερωρίες. Τον απέλυσαν χωρίς καμία αφορμή. Πέταξαν τη γυναίκα του στο δρόμο μόλις έμεινε έγκυος. Είδε την κόρη του να δέχεται παρενόχληση από εργοδότες. Έτρεμε μη χάσει τη μόνη πηγή εσόδων για το σπίτι του. Έφτασε ακόμα και να ταΐζει τα μικρά του παιδιά μόνο μακαρόνια 25 μέρες το μήνα. Του έκοψαν το ρεύμα γιατί δεν είχε να πληρώσει. Ο εργαζόμενος κατάπιε πολλά. Και πάλι, αν λέω ψέματα αναλογιστείτε το μόνοι σας. Αν δεν το έχετε βιώσει, παρακαλώ εκ νέου για τη σιωπή σας.

Χύνονται τόνοι μελάνι για το πως θα αναστραφεί το brain drain και η υπογεννητικότητα. Ούτε οι νέοι μας έγιναν ανέραστοι ξαφνικά, ούτε έπαυσε να τους αρέσει Η ΟΜΟΡΦΟΤΕΡΗ ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ, ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ. Απλά η αγορά εργασίας τους διώχνει μακριά. Χάλια μισθοί, ακόμα πιο χάλια ωράρια, οικτρές προοπτικές σταδιοδρομίας. Πάνε σε χώρες μουντές και παγωμένες να προσφέρουν και να κάνουν τα παιδιά τους. Αυτό δε θα σταματήσει μέχρι να μείνουμε οι μισοί Έλληνες εδώ και στο τέλος, όταν πια γεράσουμε κι εμείς, να δούμε μία Ελλάδα που θα την κατοικεί ένας πληθυσμός κι όχι μία εθνότητα. Αλλά το χειρότερο είναι η αποτελμάτωση στον τομέα της προόδου και της κοινωνικής ανάπτυξης, την ιδία στιγμή που οι υπόλοιποι λαοί θα ανεβαίνουν με τις δάνειες από εμάς δυνάμεις, ενώ στη χώρα μας κανείς ικανός νέος δε θα έχει κίνητρο να εργαστεί, έστω να σπουδάσει. Ήδη, πολλοί ούτε καν ψάχνουν για δουλειά.

Το διακύβευμα όχι απλά των επόμενων βουλευτικών εκλογών, αλλά και της επόμενης δεκαετίας για τη χώρα μας είναι η βελτίωση των όρων εργασίας. Μόνο έτσι θα παραμείνουν εδώ οι περισσότεροι νέοι εργαζόμενοι και ενδέχεται να επαναπατριστούν κάποιοι εξ όσων μετανάστευσαν. Όχι με απλήρωτα 12-ωρα και 6-ήμερη εργασία χωρίς υπερωρίες και bonus.

Πρέπει με κάποιον τρόπο τα παιδιά που διώχνουμε ως κράτος, τα δικά μας τα παιδιά, να λάβουν το μήνυμα ότι υπάρχει λόγος να μην προσφέρουν σε ξένες κοινωνίες την παραγωγική τους δύναμη, αλλά σε αυτήν τη χώρα που τα γέννησε. Και τρόπος, ευτυχώς, υπάρχει. Δύσκολος και αδιανόητος στην παρούσα φάση μας, αλλά υπάρχει και, όσο κι αν κινδυνεύω να χαρακτηριστώ εκτός τόπου και χρόνου, οφείλω να τον επισημάνω για άλλη μία φορά διότι όλοι μας οφείλουμε να συνεισφέρουμε στην παρακμάζουσα πατρίδα μας τις ιδέες μας, ανεξαρτήτως του αντικτύπου.

Σε προηγούμενο άρθρο μου είχα τονίσει, σχετικά με τις ηγεσίες των πολιτικών φορέων, ότι : «Πρέπει όλοι μαζί να κάτσουν και από κοινού να βρουν τρόπο να ανοίξουν δουλειές. Καλές, όσο το δυνατόν πιο σταθερές, καλά αμειβόμενες και αντίστοιχες προς τις δεξιότητες των νέων μας δουλειές. Όσο φεύγουν οι καλύτεροι που δεν έχουν κάποιο μέσον, τόσο θα πέφτει το επίπεδο της κοινωνικής ζωής και της εργασιακής παραγωγικότητας. Θα διολισθήσει η χώρα σε επίπεδα πρώην ανατολικού μπλόκ, ίσως και χειρότερα.

Όταν οι τωρινοί «-ηντάρηδες» θα έχουν φύγει από τη ζωή λίγο μετά τα μέσα του αιώνα που διανύουμε ή σε 50 χρόνια το πολύ, θα έχουν μείνει στην Ελλάδα 3-4 εκατομμύρια ομοεθνείς μας και στα τέλη του αιώνα οι μισοί. Οι υπόλοιποι θα έχουν αφομοιωθεί από τη διασπορά και τις νέες τους πατρίδες. Καλοί μισθοί διαφορετικά η Ελλάδα τελείωσε. ... Πρέπει κάποιος να βγει και να δεσμευθεί ευθέως : θα ανέβουν οι μισθοί. Όχι κάποτε. Όχι μέχρι την εξάντληση της τετραετίας. Όχι σε 2 χρόνια. Θα αυξηθούν αμέσως. Το πολύ σε 100 μέρες. Υπάρχει κάποιος να το υποσχεθεί αυτό (και εννοούσα πράγματι να το πράξει ή να παραιτηθεί, χωρίς να δικαιολογείται εκ των υστέρων με τα γνωστά "προσπάθησα, αλλά δεν...") ; Όλοι μου φαίνεται ότι τα μασάνε κάθε φορά που έρχεται εκεί η κουβέντα. Και η αλήθεια είναι ότι πολύ απλά δε γίνεται από μία παράταξη.»

Βεβαίως μία αυτοδύναμη κυβέρνηση με ισχνά ποσοστά ή και μία συγκυβέρνηση στα όρια ακόμα και του 51% δεν επαρκεί για να αντιμετωπίσει κάτι τέτοιο, αλλά απαιτείται κυβέρνηση εθνικής ενότητας από όλα τα μνημονιακά κόμματα και τις λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις, αλλά και ανεξάρτητες προσωπικότητες. Έχω ξαναπεί ότι ο μόνος τρόπος να εξαναγκασθούν σε σύμπραξη οι κομματικές φατρίες είναι τα χαμηλά εκλογικά ποσοστά : αν είναι δυνατόν κανένα κόμμα να μην υπερβεί το 30%. Διαφορετικά δε θα κάνουν στην άκρη ούτε τους ακραίους στα εσωτερικά τους, ούτε τη διχόνοια που συνεπιφέρει η πόλωση που ήδη υπάρχει.

Όχι απλώς εμμένω σε όλα όσα προανέφερα στις 3 προηγούμενες παραγράφους, αλλά και επαυξάνω : δεν αρκούν ούτε καν όλα αυτά. Ούτε επαρκεί να υποσχεθεί κάποιος μία αύξηση της τάξης των 20 ή των 50 Ευρώ στον κατώτατο μισθό, δηλαδή τα 586 Ευρώ να τα κάνει 650 ή 700 μικτά. Ούτε καν ως υπόσχεση. Ακόμα και αν γίνει άμεσα πράξη η αύξηση των μισθών με σταδιακή ετήσια βελτίωση, ούτε κι αυτό φτάνει. Θέλει γενναία αύξηση, όχι της τάξης του ...ενός φραπέ ανά ημέρα. Φυσικά και οι ελληνικοί μισθοί δε θα ισοφαρίσουν τους γαλλικούς ή τους γερμανικούς, άμεσα ή βραχυπρόθεσμα. Ίσως ούτε καν μακροπρόθεσμα. Όμως πρέπει να αυξηθούν άμεσα. Και πάλι δε θα αρκεί για να γυρίσουν όσοι έφυγαν. Άρα τι θα αρκεί ;

Πάρα πολύ απλό : ο συνδυασμός αυξήσεων στους μισθούς επί των νέων θέσεων εργασίας με δύο ακόμα στοιχεία. Πρώτον, την βελτίωση του ωραρίου με την καθιέρωση του υποχρεωτικού 35-ώρου με maximum ετησίων υπερωριών στις 200 και τη γενίκευση ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης των εργατοωρών σε όλο τον ιδιωτικό τομέα. Δεύτερον, τη συμπερίληψη των ανωτέρω διατάξεων στο Νέο Σύνταγμα μετά την αναθεώρηση. Έτσι θα δημιουργηθεί αφ’ενός κίνητρο εργασίας και επιστροφής των Ελλήνων που μετανάστευσαν στην εγχώρια παραγωγή και αφ’ετέρου συνθήκες ασφαλείας και μονιμότητας στον εργασιακό κλάδο, στους οποίους παράγοντες αν προστεθεί η μείωση της φορολογίας και του ΦΠΑ το brain drain μετά πάσης βεβαιότητας θα ανασχεθεί σε μεγάλο βαθμό. Υπενθυμίζω, επίσης, ότι στον τομέα αυτόν δύσκολα κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα θα μπορεί να μας ανταγωνιστεί, αφού ακόμα και στη Γαλλία το 35-ωρο έχει σχεδόν καταργηθεί. 

Ασφαλώς πρέπει να έχουμε όλοι το ρεαλισμό ότι δεν πρόκειται κάτι τέτοιο να τύχει αυξημένης πλειοψηφίας, έστω κι αν ήθελε υποτεθή ότι θα συμπεριλαμβανόταν στις αναθεωρητέες συνταγματικές διατάξεις. Έστω κι έτσι όμως, θα μπορούσε να εφαρμοσθεί : με μονομερή νομοθετική πρωτοβουλία της κυβερνήσεως ή ακόμα και έπειτα από νομοθετικό δημοψήφισμα, ώστε πολύ δυσκολότερα μία μελλοντική κυβέρνηση τυχόν εξαρτώμενη από τα ισχυρότερα εγχώρια συμφέροντα να τολμούσε να καταργήσει το νομοθέτημα του 35-ώρου. Και αυτό θα μπορούσε να είναι η κατάκτηση της «γενιάς του φραπέ και του καναπέ», όπως πολλοί έχουν βιαστεί να μας λοιδορήσουν.

Ο αντίλογος, ασφαλώς, θα είναι ότι δε μπορούμε να μειώσουμε το χρόνο εργασίας χάριν της ανάπτυξης ή ότι δε θα μπορούν οι επιχειρήσεις να αντέξουν το κόστος πρόσληψης νέων εργαζομένων για να καλυφθεί ο χρόνος λειτουργίας τους που απαιτείται. Απαντώ :

·        Πρώτον και κύριον οι αδήλωτες ώρες εργασίας είναι ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ και συνιστούν κλοπή ενσήμων και αμοιβών, ειδικά σε ό,τι αφορά στις υπερωρίες.

·        Δεύτερον, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθή ότι κάποιος συντηρητικός ηγεμόνας απελευθέρωνε τη ληστρική αυτή τακτική, η εν λόγω εργοδοτική νοοτροπία είναι ΜΙΖΕΡΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ : σε όλα τα κράτη του δυτικού κόσμου με καλό ρυθμό ανάπτυξης το εργατικό δυναμικό ως ανθρώπινο κεφάλαιο αποτελεί επένδυση και όχι βαρίδι. Προηγούνται οι προσλήψεις και έπεται η παραγωγικότητα αν υπάρχουν καλές συνθήκες εργασίας, ώστε στο τέλος της κάθε σεζόν η εργοδοσία δρέπει τους καρπούς του επιχειρηματικού της ρίσκου. Δι’ό και οι χωρες του Βορρά έχουν αμελητέα ανεργία.

·        Στην Ελλάδα, όμως, επιμένουμε να παλεύουμε με τους δαίμονες μέσα μας. Η εργοδοτική νοοτροπία του Εμπενίζερ Σκρουτζ ή του σαιξπηρικού Σάυλοκ που διαπνέει την εγχώρια επιχειρηματική κάστα κοιτάξτε τι πέτυχε : κόβοντας μισθούς και εξαθλιώνοντας τον νέο εργαζόμενο επί δέκα χρόνια, έδιωξε τους νέους με πτυχία και ικανότητες από την Ελλάδα. Συγχαρητήρια ! Για να μη ρισκάρει ο εργοδότης, μείωσε τις αμοιβές και έκανε σκλάβο τον εργάτη ως προς το θέμα του ωραρίου.

Επανέρχομαι όμως στο θέμα της δυνατότητας λειτουργίας των επιχειρήσεων εντός του 35-ώρου. Είναι μύθος ότι θα αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες τους.

·        Πρώτον διότι αυτό έχει δοκιμαστεί στη Γαλλία και στη Σουηδία και μια χαρά δούλεψε ρολόι το σύστημα.

·        Δεύτερον, αντί να ξεζουμίζει 2 εργαζομένους 1 εταιρεία με απανωτά 10-ωρα ή 12-ωρα, ακόμα περισσότερο θα καταστήσει παραγωγικούς 3 εργαζομένους με πέντε 35-ωρα, ο δε χρόνος λειτουργίας της εταιρείας θα είναι μεγαλύτερος και αποδοτικότερος.

·        Τρίτον, αν κάποιος έλεγε ότι οικονομικά δεν δύναται να προσλάβει εργαζομένους, τότε δεν αλλάζει κάτι με το 35-ωρο εφ’όσον διαθέτει 200 υπερωρίες το χρόνο, αφού τότε το ημερήσιο επτάωρο είναι στην κρίση του να το κάνει οκτάωρο καταβάλλοντας δίκαιη υπερωριακή αμοιβή.

·        Αν ούτε κι αυτό του αρκεί, δηλαδή η δίκαιη υπερωριακή προσαύξηση στον κατώτατο μισθό του ωραρίου αλλά απαιτεί να του δουλεύουν 50 ή 60 ώρες την εβδομάδα αδήλωτα και τζάμπα εν μέρει, ε, τότε με συγχωρείτε αλλά αυτός δεν νοείται ως επιχειρηματίας, αλλά ως ένας έκνομος εκμεταλλευτής και μάλιστα κλέφτης του κράτους και των ενσήμων των εργαζομένων του.

Πράγματι, με αισθητά καλύτερους μισθούς ο εργαζόμενος θα το σκεφτόταν να μεταναστεύσει π.χ. στις βόρειες χώρες, αν εδώ αποκτούσε βέλτιστο ωράριο εργασίας. Αν από το 10-ωρο ή το 12-ωρο πήγαινε με ένα νόμο κι ένα άρθρο στο 7-ωρο. Την ίδια ώρα που χώρες όπως η Αυστρία, αλλά και άλλες με υπερσυντηρητικές κυβερνήσεις (π.χ. Ουγγαρία) ανεβάζουν το ωράριο σε 10-ωρο και τις ετήσιες υπερωρίες σε 400, η εργατική αντιπρόταση της Ελλάδας θα μπορούσε να είναι : 7 ώρες δουλειάς, 5 ημέρες, πληρωμή υπερωριών και ηλεκτρονική τους καταγραφή, maximum 200 ώρες υπερωρίας και περισσότερος χρόνος με την οικογένεια. Ώστε ο νέος εργαζόμενος να μπορεί πια να περάσει χρόνο με τη σύζυγο και τα παιδιά του και να κάνει κι άλλα παιδιά. Ώστε η νέα εργαζομένη να μην πρέπει να επιλέγει μεταξύ εργασίας και γάμου, στο σεξιστικό δίλημμα «ή νοικοκυρά - ή καριέρα».

Μάλιστα, αν σε αυτά προστεθεί η ποινική ευθύνη των εργοδοτών και βαρύτατα πρόστιμα και αποζημιώσεις των εργαζομένων για απολεσθέντα ένσημα και υπερωρίες, η δια νόμου επαυξημένη προστασία των εγκύων εργαζομένων και η μείωση φορολογικών συντελεστών και κόστους ζωής, το αποτέλεσμα θα είναι αμεσότερο. Φυσικά και οι ικανότεροι όλων πάντοτε θα αναζητούν το καλύτερο για τη φιλοδοξία τους στο εξωτερικό, την κορύφωση της σταδιοδρομίας τους και τον πλουτισμό που αναλογεί στις δεξιότητές τους. Επίσης βέβαιο είναι ότι όσοι έχουν ήδη μία καλή σταδιοδρομία ετών στο εξωτερικό, δεν θα επιστρέψουν. Όμως για τους συντριπτικά περισσότερους εκ του εγχώριου εργατικού δυναμικού, ένας καλός μισθός και ένα καλό ωράριο πάντα θα είναι αρκετά.

Όποιος έχει κάποια καλύτερη ιδέα για την αναστροφή της υπογεννητικότητας και της εργατικής μετανάστευσης, ειλικρινά παρακαλώ : ας την προτείνει. Δεν είναι θέμα κομματικής προσέγγισης, αλλά επιβίωσης του έθνους μας. Αργά ή γρήγορα θεωρώ ότι η ίδια η κοινωνία θα διεκδικήσει σιωπηρά και πολιτισμένα ή βίαια και ηχηρά τη βελτίωση του τρόπου ζωής και των συνθηκών εργασίας. Δικαιώματα, δηλαδή, που χωρίς να ερωτηθεί ή να ευθύνεται, της αφαιρέθηκαν στα πέτρινα χρόνια 2008-2018.

Μάλιστα είμαι περίπου βέβαιος ότι είναι απλά θέμα χρόνου να τη διεκδικήσει με ακραία βία, άποψη που πρόσφατα συμμερίστηκε και η Κριστίν Λαγκάρντ του Δ.Ν.Τ. αλλά και πολλά κόμματα εντός κι εκτός Ελλάδας. Και πρέπει και η επόμενη κυβέρνηση, όποια και όποτε έλθει εις τα πράγματα, να το λάβει πολύ σοβαρά τούτο υπ’όψη της πριν αποτολμήσει να καταργήσει οποιοδήποτε εργασιακό κεκτημένο, έστω και αν πρόκειται για το μικρότερο επίδομα που εντός μνημονίων ή και μεταμνημονιακά θεσμοθετήθηκε. Το ίδιο ισχύει και σε ότι αφορά στην απελευθέρωση των ετησίων υπερωριών ή του ημερησίου ωραρίου εργασίας, πράγμα το οποίο πρέπει να σκεφτεί σοβαρά πάνω από την κάλπη και ο κάθε εργαζόμενος χωριστά, διότι μία επιλογή θυμικού θα τη μετανιώσει πικρά.

Τι θα μας αντιτάξουν τότε οι κομματικές φατρίες ; Το βαρετό και τετριμμένο «δεν είμαστε όλοι ίδιοι» ; Μα είστε πανομοιότυποι, ασφαλώς ! Εμείς οι πολλοί υποστήκαμε το σφαγιασμό των απολαβών και τη φορολογική δήμευση των περιουσιών μας, ενώ εσείς απολαμβάνατε τον αστακό σας. Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια και όλα κρίνονται με έργα. Τον νέο σε ηλικία κόσμο της εργασίας τον ενδιαφέρει η βελτίωση των όρων ζωής του και η πίκρα που θα αισθανθεί και πάλι, λίγο μετά την απομάκρυνσή του από το εκλογικό παραβάν, δε θα μπορεί να την μετριάσει για πολύ καιρό το νανούρισμα του ΣΚΑΙ και του Δ.Ο.Λ. ή τα συγχαρητήρια των Βρυξελλών.