"Σκοτεινή" είναι μόνον η απαγόρευση μίας σκοτεινής συναυλίας

Στις 15 Μαρτίου επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στην Πάτρα συναυλία του παγκοσμίου φήμης συγκροτήματος Rotting Christ. Αρκετοί ίσως να μην έχουν καν ακουστά τη μπάντα, καθώς στα πρώτα χρόνια έπαιζε ακραίο ήχο ενώ τα τελευταία 20 χρόνια κινείται σε σαφώς μελωδικότερα μοτίβα. Δεν είναι όμως αυτό το θέμα. Το θέμα είναι ότι η συναυλία δε θα γίνει. "Καλά, σιγά την είδηση, πρώτη φορά ακυρώνεται μία συναυλία;" θα πει κανείς. Η είδηση είναι ότι η ακύρωση της συναυλίας γίνεται με αίτημα της Μητρόπολης Πατρών εξαιτίας του αντιχριστιανικού ονόματος του συγκροτήματος.

Πριν πάρει θέση κάποιος, μερικά στοιχεία για τη μπάντα : Οι Rotting Christ υπάρχουν στην ελληνική δισκογραφία πριν από το 1989 με το ίδιο ακριβώς όνομα, χωρίς να έχουν συναντήσει ποτέ πρόβλημα. Έχουν πραγματοποιήσει πολύ περισσότερες από 1.000 (ναι, χίλιες) συναυλίες εντός και εκτός Ελλάδας. Είναι το μόνo ελληνικό συγκρότημα που έχει τραγουδήσει μπροστά σε κοινό πάνω από 80.000 θεατών ΕΚΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, στο στάδιο Μαρακανά της Βραζιλίας. Έχουν κυκλοφορήσει περισσότερους από 15 δίσκους, ορισμένοι εκ των οποίων θεωρούνται εμβληματικοί για τον λεγόμενο "σκληρό ήχο". Έχουν κάνει εμφανίσεις σε 4 ηπείρους, από την Άπω Ανατολή έως τις ΗΠΑ και από τη Σουηδία ως την Αυστραλία και μάλιστα πλάι σε μπάντες-μεγαθήρια και σε πάμπολλα Rock Festivals.

Ο ιδρυτής της μπάντας, Σάκης Τόλης, είναι άκρως αναγνωρίσιμη καλλιτεχνική προσωπικότητα στο εξωτερικό, με δεκάδες συνεντεύξεις. Ως άτομο είναι ένας ευγενικός και πνευματώδης άνθρωπος, όπως είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας. Έχει τύχει κατά το παρελθόν να παρακολουθήσω συναυλίες των Rotting Christ, τόσο στην Αθήνα όσο και στην Πάτρα, τη Χαλκίδα, τη Θεσσαλονίκη και το Βόλο. Το αν αξίζουν την παγκόσμια φήμη τους, είναι θέμα μουσικού γούστου. Αν δικαιούνται να παίζουν μουσική, όμως, αυτό είναι θέμα δημοκρατίας.

Το έχω ξαναγράψει ότι μόνο στις πλέον ακραίες θεοκρατίες ο κλήρος ζητεί ρόλο σε ζητήματα πέραν των θεολογικών. Είναι τόσο γελοίο αυτό, όσο το να εκφράζει άποψη ένας πολιτικός για τα θεολογικά. Το γεγονός ότι με παρέμβαση της Μητρόπολης Πατρών δε δίδεται η άδεια να πραγματοποιηθεί ένα καλλιτεχνικό γεγονός, το οποίο δεν έχει ακυρωθεί ξανά επί τριάντα χρόνια με πρόφαση τις θρησκευτικές ευαισθησίες, μας γυρίζει 5 δεκαετίες πίσω, στα χρόνια του γύψου. Ναι, μπορεί κάποιοι να θέλουν να ακούνε μόνο την "Παπαλάμπραινα" ή το "Γιώργο, σε θέλει ο Βασιλιάς". Όμως δε ζούμε πλέον στο 1969 αλλά στο 2019. Το ζητούμενο είναι αν κάποιος, επικαλούμενος έντονες θρησκευτικές ευαισθησίες, δικαιούται να στερεί το δικαίωμα έκφρασης από άλλον εφ'όσον ο τελευταίος δε διαπράττει κάποιο ποινικό αδίκημα.

Σε ότι αφορά στην μπάντα, αυτό δεν ισχύει. Αν ίσχυε, π.χ. αν καλούσε τον κόσμο σε χουλιγκανισμό ή σε εξέγερση ή αν πρόσβαλλε συγκεκριμένου ατόμου την υπόληψη με κάποιο τραγούδι ή στίχο, ίσως σε ακραία περίπτωση να είχε κινηθεί ποινική διαδικασία κάποια στιγμή τα τελευταία τριάντα έτη. Όμως αυτό όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά είμαι σε θέση να γνωρίζω μετά πάσης βεβαιότητας ότι η μπάντα έχει εντελώς απολιτίκ στίχους και ουδέποτε έχει προτρέψει οπαδούς της σε τέλεση εγκλημάτων, όπως διάφορες νεοναζιστικές μπάντες που καλούν συχνά σε ξυλοδαρμούς αλλοδαπών και πολιτικών αντιπάλων. Σε τριτοκοσμικές ή χουντοκρατούμενες χώρες, πράγματι, το συγκρότημα έχει αντιμετωπίσει απαγόρευση τέλεσης συναυλίας, ακόμα και μία σύντομη προφυλάκιση. Τέτοια χώρα γινόμαστε πια;

Ας ανοίξουν όλοι οι δημοκρατικοί πολίτες τα μάτια τους : η προληπτική καλλιτεχνική λογοκρισία και μάλιστα σε ένα δρώμενο που δεν περιέχει ούτε ρητορική μίσους ή προτροπές σε δράση κατά συμπολιτών ή έστω τη διάπραξη εγκλημάτων (π.χ. ένα κάλεσμα σε βίαιη συγκέντρωση), ούτε καν τη διασπορά fake news, αποτελεί ξεκάθαρη δικτατορική διολίσθηση. Υπενθυμίζω ότι η αντίστοιχη metal μπάντα (Naer Mataron) του εν ενεργεία βουλευτή Γ.Γερμενή έχει επανειλημμένες αναφορές στην ανάγκη καταστροφής της παρούσας κοινωνικής δομής χάριν εγκαθίδρυσης μίας συντηρητικής δεσποτείας. Κι όμως, κανείς ποτέ δεν θίχτηκε και δεν κατήγγειλε το στιχουργικό αυτό κάλεσμα για εξέγερση κόντρα στο κατεστημένο. Γιατί; Διότι, απλώς, έτσι συμβαίνει στις πολιτισμένες κοινωνίες.

Από το γαλλικό ραπ, μέχρι την αγγλική πανκ και το γερμανικό ροκ, η Δημοκρατία ανέχεται την καλλιτεχνική έκφραση της γνώμης ακόμα και των πολέμιών της. Μόνο σε χώρες ευθέως ή συγκεκαλυμμένα στρατοκρατούμενες διώκεται η "προκλητική" τέχνη, π.χ. στη Ρωσία διώκονται αναρχικά συγκροτήματα ή στην Τουρκία φυλακίζονται όσοι τραγουδούν Κουρδικά τραγούδια. Δε στέκομαι στο ότι πίσω από την απαγόρευση της συναυλίας κρύβεται πρωτοβουλία υποψήφιου της Χρυσής Αυγής για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Ούτε ότι τέτοιο περιστατικό δεν είχε λάβει χώρα από τη δεκαετία του 1980. Και δεν υπήρξε καν έκφραση προσβολής. Αναρωτιέμαι όμως ποιο είναι το επόμενο βήμα για όσους "νιώθουν ότι προσβάλλεται η θρησκευτική ευαισθησία τους".

Μήπως είναι η ωμή βία όπως στα στενά του Αγίου Παντελεήμονα, οι μαχαιριές στο κορμί του Φύσσα ή οι τραμπουκισμοί στο "Χυτήριο"; Δικαιούται καθένας που νιώθει να προσβάλλεται να ζητά την ακύρωση έργων, όπως παλαιότερα με τα έργα του Αγγελόπουλου ή του Καζαντζάκη; Μήπως αυτά θυμίζουν τη δεκαετία του 1930 στη Γερμανία ; Αν όχι, τι άλλο χρειάζεται ο μέσος συμπολίτης μας για να ανησυχήσει ; Να καίγονται βιβλία στη μέση της πλατείας ή να λιντσάρουν ανθρώπους; Ή μήπως πρέπει να γυρίσει η σύγχρονη Ελλάδα στην δεκαετία του 1930, όταν οι Αρχές απαγόρευαν δημόσια το ρεμπέτικο τραγούδι επειδή είχε ως θεματολογία τη χρήση του χασίς και την απείθεια στους "πολισμάνους"; Ή στο 1967, που απαγορεύονταν τραγούδια με στίχους με τη λέξη "κόκκινο"; 

Πολύ φοβάμαι ότι δεν απέχουμε πολύ από αυτά. Ήδη ακούω κάθε μέρα στον πολιτικό λόγο ατάκες από το "Ο Αγών μου" του Χίτλερ, οι οποίες είναι λίγο παραλλαγμένες για να μην αναγνωρίζονται. Δε θα ξεχάσω τη στιγμή που σε προεκλογική ομιλία του Τράμπ ακούστηκε το ναζιστικό σύνθημα "Jugenpresse" (=ο Τύπος λέει ψέματα) ή που στη χώρα μας υποψήφιος δήμαρχος μεγάλου κόμματος άθελά (;) επανέλαβε αυτούσια φράση του Γκέμπελς και έπειτα την "ανασκεύασε". Η φράση ήταν : "ανέχεστε να αποφασίζουν για τον τόπο μας όσοι δε γεννήθηκαν εδώ;" και ανασκευάστηκε μετά από σχετικό σάλο ως "είναι σωστό να αποφασίζουν για το δήμο μας όσοι πολιτογραφήθηκαν πρόσφατα;".

Οι Rotting Christ (=Σάπιος Χριστός) μπορεί σε κάποιους να μην αρέσουν ως ήχος και ως όνομα. Σε άλλους μπορεί να μην αρέσουν και οι ορθόδοξοι ψαλμοί. Είναι όμως δικαίωμα των μεν να τραγουδούν, των δε ιερέων και των πιστών να ψέλνουν. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν νοείται να σχετικοποιούνται. Αυτό είναι αυτονόητο για τα πολιτισμένα κράτη. Δε μπορεί να ορίσει ένα δυτικό κράτος ότι αίρει, φερ'ειπείν υπό τον όρο της αμοιβαιότητας, την προστασία των ατομικών ελευθεριών ενός ξένου πολίτη επειδή και η χώρα της καταγωγής του δεν τις αναγνωρίζει. Ο λόγος είναι ότι απλά, αν το κάνει, παύει να είναι πολιτισμένο, άρα και δυτικό κράτος.

Πολύ φοβάμαι ότι σχετικοποιώντας, υπό την πρόφαση, τάχα, των ορθόδοξων ευαισθησιών μας, το ατομικό δικαίωμα των καλλιτεχνών στην ελεύθερη έκφραση (όσο και αν δεν αρέσει το όνομα ή η μουσική τους) εγκαταλείπουμε την πολιτισμένη ευρωπαϊκή μας μακρόχρονη καθημερινότητα. Το ευρωπαϊκό κεκτημένο δηλαδή. Μπορούμε, βέβαια, να αποφασίσουμε ότι ως κοινωνία αυτό θέλουμε. Θα το "λουστούμε" όμως και μάλιστα σύντομα. Μπορεί να απαλλαγούμε μεν από τις σκοτεινές μελωδίες των Rotting Christ, αλλά με τι τίμημα ; Με τούτο ακριβώς : όταν ακούει κανείς τη μουσική ή το όνομά τους, καταλαβαίνει ότι πρόκειται για κάτι καλλιτεχνικά σκοτεινό σε σχέση με το "φωτεινό" υπόλοιπο (καθωσπρέπει) περιβάλλον. Όταν, όμως, σκοτεινιάσει όλη η κοινωνία σβήνοντας το καντήλι της δημοκρατίας, πως θα ξεχωρίζουμε πια ποιο είναι το σκοτεινό και ποιο δεν είναι;