"Στα όπλα - Στα όπλα, να πάρουμε τα Σκόπια"

Όταν ήμουν μικρός, κάθε φορά που με μάλωναν και μου έλεγαν «σου τα’λεγα εγώ», θύμωνα και ένιωθα μία ανάγκη αμφισβήτησης εκείνου που «μου τα’λεγε». Ευτυχώς δε μένουμε πάντα παιδιά ή έφηβοι (σε κάποια θέματα, βέβαια, δυστυχώς). Όσο μεγαλώνουμε μπορούμε να αναγνωρίσουμε μία αλήθεια, την οποία μανιχαϊστικά θα μισούσαμε στο πρόσωπο του φορέα της, αν αυτή μας εκθέτει. Με βάση αυτό το τελευταίο, απευθύνομαι στο λογικό και όχι στο θυμικό όσων «τους τα’λεγα», με την ελπίδα να μην τους γίνω περαιτέρω αντιπαθής.

Στις 18 Ιουνίου, στο άρθρο μου «...και όταν αποτύχει η συμφωνία των Πρεσπών;» έγραφα επί λέξει : “αφού αρχικά ο ελληνικός λαός θα το χαρεί, σύντομα θα του βγούνε τα γέλια ξινά. Το κρατίδιο, έρμαιο της εσωτερικής του έριδας και της φτώχειας, αφού θα αντιμετωπίσει νέο εμπάργκο λόγω του μπλόκου στη συμφωνία της Πρέσπας, θα διασπαστεί αργά ή γρήγορα σε ένα γεωτεμάχιο με έδρα την Οχρίδα και, ως Δημοκρατία του Τέτοβο, θα ομοσπονδιοποιηθεί με την Αλβανία παρέα με το Κόσοβο, ενώ το υπόλοιπο τεμάχιο, αδύναμο μέσα στο διεθνή παράγοντα, θα «προστατευθεί» από τη Βουλγαρία. Τελικά θα ενσωματωθεί στην περιοχή του Πιρίν και θα ομιλεί για Μακεδονία ξακουστή, πλέον, όχι η FYROM αλλά η Βουλγαρία. Πότε όλα αυτά ; Σε δύο χρονάκια, όχι πολύ μακριά. Όταν θα έχουν εκκολαφθεί οι βαλκανικοί εθνικισμοί σε ένα υπόβαθρο ανάλογο με της αρχής του 20ου αιώνα. Όσοι θυμάστε τι συνέβη μετά, ετοιμαστείτε τότε για έναν τρίτο Βαλκανικό.”

Υπερβολές και Κασσάνδρες ; Μάλιστα ! Πείτε με όπως θέλετε. Σας παραθέτω απόσπασμα από τη σημερινή έκδοση της εφημερίδας «Έθνος», μισό μόλις χρόνο μετά (και απολάυστε υπεύθυνα) : “Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Eντι Ράµα προανήγγειλε το σχέδιο µιας στρατηγικής συµφωνίας για την «ένωση» της Αλβανίας µε το Κόσοβο, υπογραµµίζοντας µάλιστα ότι η επίµαχη «αλβανική ένωση» θα πρέπει να έχει γίνει πραγµατικότητα έως το 2025. Όσα είπε ο Αλβανός πρωθυπουργός από το Κόσοβο αλλά και όσα έκανε επαναφέρουν, όπως ήταν αναµενόµενο, τουλάχιστον σε επίπεδο επικοινωνιακό, την απειλή της «Μεγάλης Αλβανίας» πάνω από την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.”

Τώρα, νομίζω, φαίνεται σε όλους πιο ξεκάθαρα το ολιστικό πλάνο. Το πρώτο απλοϊκό ερώτημα που δημιουργείται, απευθύνεται στον αλβανικό λαό στα δυτικά Βαλκάνια και στους συμπολίτες μας με αλβανική καταγωγή : ποιά και πώς θα είναι η Μεγάλη Αλβανία που οραματίζονται ; Μία συγκρουσιακή εδαφική κατασκευή με μόλις 10.000 τακτικό στρατό συνολικά, ανύπαρκτο τεχνολογικά εξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων και δίχως πολεμική αεροπορία, με πληθυσμό περί τα 6 εκατομμύρια, φτώχεια, υψηλή ανεργία, χαμηλούς μισθούς, διαφθορά, πρωτεύουσα θέση στο εμπόριο ηρωίνης και χασίς, δίχως κράτος δικαίου και σεβασμό στα μειονοτικά και ευρύτερα κοινωνικά δικαιώματα και με ισχνό ΑΕΠ ; Ή μήπως μεγάλη Αλβανία θα είναι μία ευρωπαϊκή Αλβανία, που σε 10 χρόνια θα ακμάζει καθ’οδόν προς την κοινότητα της Ε.Ε. ; Το τελευταίο για την ώρα φαίνεται δυσκολότερο, ειδικά με ηγέτη τον Έντι Ράμα που απαξίωσε επιδεικτικά την Ευρωβουλή κατά την ομιλία του, χρησιμοποιώντας μία φρασεολογία επιπέδου gangsta-rap, ανάρμοστη για πρωθυπουργό πολιτισμένου κράτους. Αν όμως περί τούτου πρόκειται, πρέπει να ωθήσουμε κι εμείς την Αλβανία προς την Ε.Ε. όσο γίνεται, υποστηρίζοντάς την με τις κατάλληλες διακρατικές συμφωνίες και μέσω Μέτρων Οικοδομήσεως Εμπιστοσύνης.

Κι αν δεν πρόκειται περί τούτου, αλλά για στυγνή σοβινιστική ένωση προς όλα τα σημεία του ορίζοντα ; Εδώ τίθεται η συμφωνία των Πρεσπών που είναι ...σαν το μουρουνέλαιο : με απεχθή γεύση κι επίγευση, ασφαλώς, αλλά ενδεχομένως και βραχυπρόθεσμα αναγκαίο κακό. Δε θα πω αν είναι καλή ή κακή ως συμφωνία - άλλωστε δεν πρόκειται για οικονομική π.χ. διευθέτηση όπου είναι μετρήσιμο πόσα πήρες, πόσα έχασες και πόσα υπολόγιζες. Θα πω απλά ότι είναι πρόσκαιρα αποτρεπτική δυσμενών για τα συμφέροντα του κράτους μας άμεσων εξελίξεων και θα εξηγήσω παρακάτω τι σημαίνει αυτό. Πράγματι, αρκετές πάγιες θέσεις της ελληνικής διπλωματίας τις εμπεριέχει και μάλιστα στα άρθρα 1, 2 και 7. Δε θα μπω σε περιπτωσιολογία γιατί δεν είναι εκεί το θέμα. Έχει και παραχωρήσεις στα θέματα της υπηκοότητας (όχι εθνικότητας) και της γλώσσας (που όντως δεν υπάρχει μακεδονική γλώσσα στην Ελλάδα, ενώ ως τέτοια διευκρινίζεται η σλαβική διάλεκτος της ΠΓΔΜ), αλλά με ρητή αναφορά στην ανυπαρξία σύνδεσης με την αρχαιοελληνική αλεξανδρινή περίοδο και τα προ αυτής χρόνια και κατ’αντιδιαστολή προς την τότε ομιλούμενη γλώσσα. Ερωτάται, λοιπόν, αν ενδεχόμενο “no deal is a good deal”, διότι χωρίς τις εκατέρωθεν αυτές παραχωρήσεις deal δεν θα υπήρχε.

Λοιπόν, τώρα που ο ανθέλληνας πρώην πρωθυπουργός Γκρούεφσκι καταζητείται πια από την Ιντερπόλ (οποίος ξεπεσμός !) και κρύβεται πίσω από τα μαγυάρικα παραδοσιακά φουστάνια της κλίκας του κ. Ορμπάν, κατέστη εφικτή η συμφωνία αυτή, η οποία πρέπει να ιδωθεί σε ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο. Να θυμίσω ότι ο κ. Γκρούεφσκι του VMRO (διόλου τυχαία η συνωνυμία με τα πρώτα κομιτάτα VMRO του Ίλιντεν 115 χρόνια πριν, τα οποία οδήγησαν στους Βαλκανικούς) ήταν αυτός που γέμισε την ΠΓΔΜ με αγάλματα του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, παραχάραξε την ιστορία στα σχολικά εγχειρίδια υπέρ των ομοεθνών του και οδήγησε με την αδιαλλαξία του στο φιάσκο του Βουκουρεστίου το 2007. Αυτό το lose-lose επεισόδιο το πληρώσαμε και εμείς μετά το πέρας της θητείας Καραμανλή (και ο νοών νοείτω), αλλά και οι βόρειοι μας γείτονες με έναν υπερδεκαετή οικονομικό μαρασμό.

Τώρα ο κ. Γκρούεφσκι αποτελεί παρελθόν και μόνο ορισμένοι γραφικοί στη χώρα μας εναπέθεταν μέχρι πρότινος τις ελπίδες τους για βέτο στη συμφωνία των Πρεσπών στους αυλικούς – βουλευτές του. Πως γίνεται να είναι κακή και για εκείνον τον δεδηλωμένο εχθρό της χώρας μας και ταυτόχρονα κακή και για εμάς η συμφωνία, ακόμα δε μου το έχει εξηγήσει κανείς. Γεγονός είναι ότι οι όροι της συμφωνίας είναι στο σύνολό τους ετεροβαρείς : έχουν υποχρεώσεις μόνο για την ΠΓΔΜ. Για εμάς δεν περιλαμβάνουν καμία υποχρέωση, π.χ. αλλαγής κρατικής ονομασίας και επίσημων εγγράφων ή εμβλημάτων και διαβατηρίων, διεξαγωγής δημοψηφίσματος, αλλαγής άρθρων του συντάγματος, δήλωσης αναγνώρισης συνόρων, κτλ. Απλώς πρέπει να κυρωθεί η συμφωνία κι από τη δική μας Βουλή κατόπιν όλων των ανωτέρω, προκειμένου να τεθεί σε ισχύ η νατοϊκή ένταξη της ΠΓΔΜ και η έναρξη των διαδικασιών ευρωπαϊκής προοπτικής. Σε ό,τι αφορά, δε, στο όνομα του κρατιδίου, προβλέπεται ό,τι ακριβώς είχε υποστηριχθεί από το Υπουργείο Εξωτερικών μας το 2007 : σύνθετο γεωγραφικά όνομα. Μα έχει καμία σημασία πως θα σε αποκαλούν αν σε λίγο καιρό δε θα βρίσκεσαι πια στη ζωή ;

Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης είχε δηλώσει ότι «δε θα διχάσει τους Έλληνες για να ενώσει τους Σκοπιανούς». Ακριβώς περί τούτου πρόκειται ! Άραγε έδωσε κανείς βάση στο δεύτερο συνθετικό της δήλωσής του ; Το πρώτο ασφαλώς ισχύει. Βλέπουμε ακόμα και παιδιά 14 χρονών διχασμένα και ευάλωτα στο εθνικιστικό κώνειο. Το δεύτερο συνθετικό της φράσης του κ. Μητσοτάκη, όμως, κρύβει μία ακόμα μεγαλύτερη βεβαιότητα : αυτήν της διάλυσης του κρατιδίου της ΠΓΔΜ, του θανάτου της πολιτειακής του ενότητας. Γι’αυτό και μίλησα λίγο παραπάνω για βραχυπρόθεσμα αναγκαίο κακό, αφού σε βάθος χρόνου ίσως ακόμα και αυτή η ίδια η συμφωνία των Πρεσπών να μη μπορέσει να αποτρέψει τη διχοτόμησή του. Όμως στην παρούσα φάση δεν έχουμε τίποτα καλύτερο από τούτο για να επιβραδύνουμε τις εξελίξεις μέχρι να ορθοποδήσουμε από τη δεκαετία της χρεοκοπίας, του brain-drain και της παρακμής του έθνους μας υπό το φάσμα μίας επερχόμενης δημογραφικής λειψανδρίας.

Μιλώντας με αριθμούς, στην ΠΓΔΜ και ειδικότερα στην περιφέρεια του Τέτοβο ζουν περίπου 500.000 αλβανικής καταγωγής πολίτες – άλλοι κάνουν λόγο ακόμα και για 650.000 Αλβανούς με υπηκοότητα της ΠΓΔΜ. Ασφαλώς και το σχέδιο της ομόσπονδης Μεγάλης Αλβανίας εμπεριέχει και αυτούς στο ευρύτερο masterplan. Και μάλιστα άμεσα. Αν η συμφωνία των Πρεσπών μείνει στα χαρτιά, τότε θα εφαρμοσθεί πάρα πολύ σύντομα πλάνο Κοσόβου μέσω ταραχών, έπεται η αυτονομιστική απόσχιση του Τέτοβο και το 2025 (ίσως και νωρίτερα) θα επέλθει η οριστική ένωση των 3 ομόσπονδων, ταυτόχρονα με το Κόσοβο. Και μετά είναι η σειρά των βλέψεων επί των εδαφών της Ηπείρου. Αλλά και η Βουλγαρία, συν τω χρόνω, θα δεχθεί την αδελφοποίηση και τελικά συνένωση του «Σλαβομακεδονικού» τμήματος, επανερχόμενη στις προπολεμικές σοβινιστικές της απαιτήσεις για τη Μακεδονία του Αιγαίου.

Πρόκειται για μία τεράστια παγίδα που στήνεται σε βάρος των φιλειρηνικών πολιτών από μακιαβελικούς ηγέτες παντελώς ανεύθυνους, οι οποίοι αντιλαμβάνονται τις ζωές των υπηκόων τους ως αναλώσιμες στο βωμό των ατομικών τους φιλοδοξιών. Όταν παίζει κανείς με τους σοβινισμούς, δεν παίζει απλά με τη φιλοπατρία των ανθρώπων, αλλά και με τη ζωή τους. Ας είναι προσεκτικοί σε αυτό οι αλβανικής καταγωγής συμπολίτες μας. Μεγαλώνουμε μαζί στις γειτονιές, μορφωνόμαστε, εργαζόμαστε, κάνουμε οικογένειες ο ένας πλάι στον άλλον, ενίοτε και μεικτές (γιατί όχι; Ο έρωτας άλλωστε είναι τυφλός, όχι ρατσιστής). Δεν πρέπει για τη δόξα του τάδε ή του δείνα ακραίου, είτε τον λένε Έντι είτε Φαήλο, να σηκώσουμε το μαχαίρι ο ένας εναντίον του άλλου όπως έγινε στη δεκαετία του 1940, διότι η κατάληξη θα είναι ακριβώς η ίδια όπως τη θυμούνται και εκείνοι. Τώρα πατρίδα τους είναι και η χώρα μας, εδώ γεννήθηκαν οι πιο πολλοί. Δε θα μπορούσαν να ξεριζωθούν και να πάνε να ζήσουν σε μία χώρα που δεν την έχουν βιώσει από τα μικράτα τους. Το αντίθετο θα τους προέτρεπα : με τις σπουδές, τις παραστάσεις και την περιουσία που κάνουν μετά από χρόνια σκληρής δουλειάς, αυτοί θα μπορούσαν να γίνουν ζώσα γέφυρα της συνεργασίας των δύο κρατών, καθ’οδόν της Αλβανίας προς την Ε.Ε. επί ολόκληρη την επόμενη δεκαετία μέσω των διμερών μας συμφωνιών. Και γιατί όχι, κάποιος από αυτούς να κυβερνήσει τη γειτονική μας χώρα, όπως ο κ. Ράμα που με υποτροφία του Ιδρύματος Κόκκαλη σπούδασε και σταδιοδρόμησε.

Ας είναι προσεκτικοί και οι συμπατριώτες μας που εύπιστα κραυγάζουν λέξεις μίσους. Εύκολα κατηγορούμε τον άλλον αν δούμε μία ακίδα στο μάτι του, αλλά όταν πρόκειται για εμάς δε μας ενοχλεί ακόμα και ολόκληρος πάσαλος στο δικό μας, κατά την ευαγγελική ρήση. Τον εθνικισμό στα Σκόπια και στην Αλβανία τον στηλιτεύουμε και πολύ ορθά. Τον δικό μας; Τον βαπτίζουμε αγνό συναίσθημα πατριωτισμού και χύνουμε συχνά κροκοδείλια δάκρυα.

Αλήθεια, πως θα μας φαινόταν αν βλέπαμε παντού πλακάτ να γράφουν «Γιάννενα : Γη Αλβανική» ή αν σε συλλαλητήρια στα Σκόπια το βασικό συνθημα ήταν «Στα όπλα να πάρουμε τη Φλώρινα» ; Κι όμως εμείς γράφουμε παντού «Βόρεια Ήπειρος : Γη Ελληνική» και φωνάζουμε ακόμα και σε μαθητικές καταλήψεις «Στα όπλα-Στα όπλα, να πάρουμε τα Σκόπια». Δηλαδή εκφράζουμε πρόθεση για αλλαγή συνόρων και συνθηκών.

 Πως θα μας φαινόταν αν μπροστά στη Βουλή της Αλβανίας έγραφε μία αναθηματική στήλη «Άρτα-Κόνιτσα-Γιάννενα-Μέτσοβο» ; Κι όμως εμείς γράφουμε «Πόγραδετς-Πρεμετή-Τεπελένι-Κορυτσά». Και μην αντιτάξει κανείς το γελοίο επιχείρημα ότι τάχα δεν υποκρύπτει αλυτρωτισμό αυτό, παρά μόνο αναφέρεται σε μέρη όπου έχει πολεμήσει ο Ελληνικός Στρατός (όπως π.χ. η Κορέα), διότι ούτε με την Κορέα γειτνιάζουμε εδαφικά ούτε θα το εκλαμβάναμε έτσι ανέμελα εμείς αν βλέπαμε κάτι ανάλογο π.χ. στο Τουρκικό Κοινοβούλιο με αναφορά σε πόλεις της Θράκης ή σε νησιά μας.

Μας αρέσει όταν μας φωνάζει κάποιος «Το αίμα σου θα χύσουμε, γουρούνι Έλληνα»; Κι όμως στην πατρίδα μας το φώναξε σώμα του Ελληνικού Στρατού σε παρέλαση ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας πριν 6 χρόνια ! Αυτό είναι ξεκάθαρη επιθυμία για έναρξη εχθροπραξιών, όχι σλόγκαν ή χουλιγκάνικο σύνθημα.

Όταν κάνουν γλέντι οι Τούρκοι και λένε «διώξαμε τους γκιαούρηδες από τη Σμύρνη», αυτό μας προσβάλλει. Πολύ σωστά, όλους μας πονάει να διαβάζουμε για το αιμοσταγές πογκρόμ του 1922. Τότε γιατί εμείς τραγουδάμε «Μακεδονία ξακουστή του Αλεξάνδρου η χώρα, που διώξαμε τους Βούλγαρους κι ελεύθερη είσαι τώρα» ή, κατά νεότερη - ακόμα επιθετικότερη - εκδοχή, «...που έδιωξες τους βάρβαρους» ; Δεν είναι ακριβώς το ίδιο ; Ή όταν αποκαλούμε την Ιταλία «πατρίδα γελοία» και ότι "θα υψώσουμε ελληνική σημαία στη Ρώμη", σε σχολικά μάλιστα τραγούδια την 28η Οκτωβρίου, είναι πολιτισμένο και φιλικό αυτό ;

Φτάνει με όλα αυτά. Εθνικόν είναι μόνο το αληθές : δεν πρέπει να ζήσουμε τα ίδια. Όλη αυτή η πόλωση και ο εθνικιστικός παροξυσμός οδηγούν στην ανακύκλωση των πολέμων και, εντούτοις, υπάρχουν και κάποιοι που πλασάρουν τον πόλεμο στους νέους μας ως κάτι πολύ ρομαντικό, περιπετειώδες και ένδοξο, μόνο και μόνο για να γίνουν ανέξοδα οι ίδιοι βουλευτές και υπουργοί, αφού φυσικά ούτε αυτοί ούτε τα παιδιά τους θα πολεμήσουν. Λοιπόν, κλείνοντας να σας θυμίσω πόσο "ρομαντικός" είναι ο πόλεμος, σε περίπτωση που η φοιτητιώσα ή μαθητεύουσα νεολαία νομίζει πως ο πόλεμος γίνεται με τριαντάφυλλα, με νεράντζια, με γροθιές, πέτρες ή το πολύ-πολύ με ρόπαλα.

·        Πόλεμος σημαίνει να ξυπνάς ένα πρωί και να μην έχεις πόδια στα 19 σου χρόνια
·        Πόλεμος είναι να χτυπάει το τηλέφωνό σου και να σου λένε ότι ο γιός σου πέθανε
·        Πόλεμος θα πει να πρέπει να φροντίζεις ένα σύζυγο σακάτη ήδη από τα 30 σου
·        Πόλεμος σημαίνει να μεγαλώνεις ορφανός από πατέρα ή να μην τον γνώρισες καν
·        Πόλεμος είναι να δεις τον αδερφό σου φυτό, κουφό, κουτσό, ακρωτηριασμένο ή τυφλό
·        Πόλεμος θα πει αιχμαλωσία στα χέρια του εχθρού και φρικτά βασανιστήρια
·        Πόλεμος σημαίνει να γερνάς ελπίζοντας σε νέα από αγνοούμενους που αγάπησες
·        Πόλεμος είναι να δεις το σπίτι σου συντρίμια και να σκάβεις μεσα σε ερείπια και πτώματα
·        Πόλεμος θα πει προσφυγιά, περπάτημα για χίλια μίλια μες στο κρύο και κακουχίες
·        Πόλεμος σημαίνει χρεοκοπία και όλο σου το βιός να γίνεται καπνός σε μία στιγμή
·        Πόλεμος είναι να μην έχεις πια πατρίδα ούτε όπου θα πας, ούτε απ’όπου έφυγες
·        Πόλεμος θα πει πως δε θα ξαναδείς ποτέ όσα κι όσους σήμαιναν κάτι για εσένα
·        Πόλεμος σημαίνει να βιάζουν μαζικά τη σύζυγο ή την ανήλικη κόρη σου
·        Πόλεμος είναι οι απερίγραπτοι πόνοι από κρυοπαγήματα και σηψαιμία
·        Πόλεμος θα πει νεκρά βρέφη, τρυπημένα από ξιφολόγχες και ομαδικοί τάφοι αμάχων

Πράγματι, αν δε μπορούμε ως κράτος να αποτρέψουμε ή να επιβραδύνουμε τις οδεύουσες προς τη νέα βαλκανική ρήξη καταστάσεις, τότε το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να μείνουμε ενωμένοι ώστε να τις αποκρούσουμε καλύτερα. Άποψή μου είναι ότι αργά ή γρήγορα θα φθάσουμε σε ένα αδιέξοδο λόγω της κλιμακούμενης γεωπολιτικής σύγκρουσης περιφερειακών συμφερόντων Δύσης – Ρωσίας στο τετράγωνο μεταξύ Ανατολικής Μεσογείου – Μέσης Ανατολής – Βαλκανίων – Αζοφικής και τότε τα όποια εδαφικά μας κέρδη δε θα μας παρηγορούν για τις κατεστραμμένες ή τις χαμένες ζωές των παιδιών μας. Απλώς η εθνικιστική ρητορική θα επισπεύσει τη ρήξη στην περιοχή μας, πράγμα που πρέπει να αποτρέψουμε, καθώς μόλις βγήκαμε από το μνημονιακό γύψο. Όμως και αν ακόμα αυτό αποφευχθεί, πράγμα δύσκολο στο μέτρο που αφήνεται η Τουρκία εκτός του πετρελαϊκού νυμφώνος, θα πρέπει να έχουμε μία ξεκάθαρη εθνική γραμμή στα ζητήματα περί της ευρωπαϊκής πορείας των δυτικών Βαλκανίων και μέσα σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πολιτική και πολιτειακή ενότητα να προετοιμαζόμαστε για την περίπτωση που μακροπρόθεσμα κάτι πάει στραβά. Εν κατακλείδι, επομένως, για μία ακόμα φορά αναδεικνύεται ζωτική η σύσταση κυβερνήσεως εθνικής ενότητας ή έστω "μεγάλου συνασπισμού" με αποκλεισμό των ακραίων φωνών την επαύριο κιόλας των βουλευτικών εκλογών, με σκοπό την αναθεώρηση του Συντάγματος και τη χάραξη κοινά αποδεκτής εθνικής εξωτερικής και ιδιαίτερα ενεργειακής πολιτικής.