Blood For Oil (το Μήλιο Δίλημμα)

Η «πετρελαιολαγνεία» και «φυσικο-αεριομανία» είναι η τελευταία μόδα στη χώρα μας : διαβάζω συνέχεια ξεκαρδιστικά- και συνήθως ανυπόγραφα - άρθρα, που διατυμπανίζουν ότι η Ελλάδα θα γίνει πολύ σύντομα σαν τα Εμιράτα ! Δε μπορώ να μην ανακαλέσω στη μνήμη μου μία κωμωδία με τον παλαιό ηθοποιό Λάμπρο Κωνσταντάρα, κατά το σενάριο της οποίας εκείνος, νομίζοντας ότι είχε βρει κοίτασμα πετρελαίου, ονειρευόταν γεωτρήσεις και τον εαυτό του σεΐχη ! Αλλά στη μεταμνημονιακή απελπισία μας, δε θέλουμε και πολύ για να του μοιάσουμε : εδώ συμπολίτες μας κατάπιαν αμάσητο το κατά φαντασίαν ομόλογο του Σώρρα και τώρα κλαίνε που τους κυνηγούν οι τράπεζες ακόμα πιο άγρια από πριν.

Λοιπόν, λίγη ψυχραιμία να δούμε πως έχει το πράγμα : κοίτασμα μεγάλο κατ’ αρχήν υπάρχει αλλά ...μακάρι να μην υπήρχε ! Ούτε τόσο επεκτατικό και πάνοπλο γείτονα θα είχαμε, ούτε φρούδες ελπίδες πλουτισμού. Γιατί κακά τα ψέματα, ακόμα και όλο να βγει το πολυκυκλικό περιεχόμενό του, ρεαλιστικά η χώρα μας δε θα λάβει στην καλύτερη περίπτωση παρά μόνον ένα μικρό μερίδιο και σε καμία περίπτωση δε θα αναστηθεί εξ αυτού η οικονομία της, όπως στη Νορβηγία ή την Αραβική Χερσόνησο.

Από χρόνια έχω που λέω ότι αν ποτέ αποφασισθεί εξόρυξη σε οποιαδήποτε ελληνική θάλασσα, αυτό θα φέρει μπελάδες, συγκρούσεις ή και εδαφικό ακρωτηριασμό. Είναι το λεγόμενο “Blood for Oil” κατά την αμερικανική έκφραση. Καλύτερα από την άποψη της ειρηνικής καθημερινότητας, να μείνουμε στο status quo των τελευταίων 45 ετών. Τούτο διότι η - πρόσκαιρα περιθωριοποιημένη από πλευράς γεωπολιτικών εξελίξεων - Τουρκία αναζητά μία αφορμή για να ξανακαταστεί υπολογίσιμη δια της υπεροπλίας της σε εξοπλισμούς, ώστε να αναθεωρήσει προς όφελός της τη συνθήκη της Λωζάνης.

Έχουμε, λοιπόν, όπως φαίνεται, τρεις επιλογές :

 - Να μην κάνουμε καθόλου εξορύξεις (που για την ώρα φαίνεται αποκλεισμένο σενάριο από τους παγκόσμιους επικυρίαρχους, καθ’ότι ασύμφορο γι’αυτούς).

 - Να ακολουθήσουμε Real Politique και να μοιραστούμε τα όποια κέρδη με την Τουρκία, πράγμα που όποιος το εισηγηθεί θα θεωρηθεί αυτομάτως προδότης αν και το κράτος θα κερδίσει άνευ σύγκρουσης ένα κέρδος που τωρα δεν έχει.

 - Να προχωρήσουμε μονομερώς και, χωρίς αμφιβολία, να συγκρουστούμε ναυτικά με την Τουρκία, η οποία αξιώνει μερτικό επί των κερδών διότι αρνείται εν μέρει την Α.Ο.Ζ. μας. Στην περίπτωση αυτή δεν έχει σημασία ποιός έχει το διεθνές δίκαιο με το μέρος του : θα σκοτωθεί πολύς κόσμος, ενδεχομένως να «γκριζαριστούν» πάλι χωρικά ύδατα, βραχονησίδες ή ακόμα και μικρά νησιά, ενώ οι οικονομίες και των δύο χωρών θα κλονισθούν ανήκεστα κι επί μακρόν. Τελικά πιθανότατα θα συρθούμε στο ίδιο αποτέλεσμα, της διαπραγμάτευσης και της μη αποκλειστικής αξιοποίησης των κοιτασμάτων του Αιγαίου χάριν της μη συνέχισης ή επανέναρξης των εχθροπραξιών. Ήτοι : μία τρύπα στο νερό !

Τα υπόλοιπα σενάρια θεωρώ ότι είναι εντελώς ανάξια σχολιασμού, π.χ. ότι επαρκεί η αποτροπή με την παρουσία των ναυτικών μας εξοπλισμών αν ξεκινήσουμε γεωτρήσεις, ότι αντεπιτιθέμενοι θα ...συντρίψουμε κάθε τυχόν επιθετική ενέργεια και η γείτονας μετά το πρώτο ναυτικό επεισόδιο “θα κάτσει καλά” σε Αιγαίο και Κύπρο παρά την υπεροπλία της ή ότι τάχα ο διεθνής παράγων θα σταθεί στο πλευρό μας με προβολή ισχύος και θα προκρίνει το διεθνές δίκαιο σε σχέση με τα συμφέροντά του. Όλοι θα κοιτάξουν να εξασφαλίσουν ένα κομμάτι για τις πετρελαϊκές τους εταιρείες και τίποτα παραπάνω, την ώρα που εμείς θα κλαίμε για την άδικη κοινωνία που, ακόμα μία φορά, μας άφησε να πάθουμε χωρίς να μάθουμε.

Τότε θα «φταίει το ζαβό το ριζικό μας, ο Θεός που μας μισεί και το κεφάλι το κακό μας», κατά το Βάρναλη. Ας προσέξουμε, λοιπόν, τι θα επιλέξουμε ανάμεσα στον θυμικό δρόμο της σύγκρουσης και τον δυσάρεστο δρόμο της μοιρασιάς. Να ξέρουμε ότι αν προβούμε σε μονομερείς εξορύξεις, θα σκοτωθούν νέα παιδιά μας για την Exxon Mobil και την Total. Όχι για κάποια ιδεατή πατρίδα που δέχεται εισβολή δήθεν άνευ αφορμής αλλά ξεκάθαρα και μόνο για τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο. Και σίγουρα όχι για το συμφέρον του απλού πολίτη που θα ζητηθεί η θυσία ή ο αγώνας του. Όποιος έχει νου τη σήμερον, κατανοεί ότι όλα γίνονται για τους αγωγούς και για τους όρους της συνδιαχείρισης. Τα υπόλοιπα είναι κραυγές προς εντυπωσιασμό των χρησίμων ευηθών από πολιτικάντηδες που ούτε οι ίδιοι, ούτε τα παιδιά τους θα κληθούν να πολεμήσουν και να δώσουν τη ζωή τους για τα ιδανικά μίας «γαλάζιας» πατρίδας. Όμως όποιος θεωρεί ότι το αποτέλεσμα θα διαφέρει μεταξύ σύγκρουσης και συμβιβασμού, πιθανότατα αγνοεί κατ’ επιλογήν του την ίδια την πραγματικότητα.

Ο δρόμος που μοιάζει πολλές φορές ευκολότερος, οδηγεί συχνά σε αδιέξοδο όπως διδάσκει ο γνωστός μύθος του Ηρακλή με τη στράτα της Αρετής και της Κακίας, αλλά και η μεταπελευθερωτική ιστορία των Κριμαϊκών Πολέμων, του 1897 και του 1922. Η γλύκα του εθνικισμού εύκολα φέρνει σε κάποιον την κυβερνητική Αρχή, πάντα όμως γινόταν πικρή θηλιά στο τέλος. Συναφώς αναφέρεται το ιστορικό παράδειγμα του Μηλίου Διλήμματος, όταν η Μήλος, αρνούμενη να συζητήσει ως ταπεινωτική την υποταγή της στην υπερισχύ της Αθηναϊκής Ηγεμονίας, τελικά κατακτήθηκε από την τελευταία με αιματηρότατες απώλειες των Μηλίων και το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο ακριβώς. Δηλαδή, το «Όχι» της αξιοπρέπειας τους εξελίχθηκε τελικά σε μία μοιραία και συντριπτική προσγείωση στην πραγματικότητα αφού όλοι οι Μήλιοι εκτελέστηκαν.

Θεωρώ ότι ο κύβος έχει ριφθεί από τις επικυρίαρχες υπερδυνάμεις προκειμένου να αναλάβουμε εμείς ως κράτος την επικίνδυνη δουλειά για λογαριασμό τους και να ρισκάρουμε μία συγκρουσιακή έναρξη εξορύξεων. Ήδη προμοτάρονται ως αόριστα κερδοφόρες, ενώ θα φέρουν βραχυπρόθεσμο μπελά. Ας εξοικειωθούμε, επομένως, με το πικρότατο ποτήρι των επαχθών εθνικών συμβιβασμών που θα ακολουθήσουν τα αμέσως επόμενα χρόνια και, αν τόσο πια μας κάθεται η επίγευσή του στο λαιμό, ας αναζητήσουμε τα πρωταίτιά τους στην κρεπάλη των περασμένων δεκαετιών και στο διχασμό της παρούσης δεκαετίας. Τότε ίσως καταλάβουμε τη δικαιοσύνη της ιστορικής νομοτέλειας και ίσως, μετά από δύο ή τρεις δεκαετίες, να παραδώσουμε μία Ελλάδα σε ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση από αυτήν που παραλάβαμε. Κάθε άλλη επιλογή - η οποία πολύ φοβάμαι ότι θα προκριθεί τελικά - ενδέχεται να αφήσει μόνο συντρίμια ως κληρονομιά της αυταπάτης περί της ισχύος και ακμής μας.