Οι ειδοί του Μαρτίου

Α) Γέννηση κι όχι θάνατος μίας Νέας Τάξης Πραγμάτων

Κατά τη βιογραφία του Ιουλίου Καίσαρα, όταν στο απόγειο της δόξας του είχε φθάσει να εξουσιάζει από το Γιβραλτάρ ως τον Καύκασο και από το Ασουάν ως βαθιά στη Βρετανία, του είχε δοθεί προειδοποίηση από τον αυτοκρατορικό οιωνοσκόπο ότι έκρυβαν για αυτόν θανάσιμο κίνδυνο οι ειδοί (ή ιδοί) του Μαρτίου, δηλαδή τα μέσα του μηνός που ο ίδιος είχε καθορίσει στο παλαιό ημερολόγιο που έφερε το όνομά του. Όμως εκείνη την ημέρα, μόλις ο Ιούλιος Καίσαρας συνάντησε τον οιωνοσκόπο και τον χλεύασε λέγοντας του ότι ήρθαν οι ειδοί (εννοώντας «και είμαι ακόμα ζωντανός»), ο τελευταίος απαντώντας του ότι ήλθαν μεν, αλλά δεν παρήλθαν ακόμα, έθεσε στην ιστορία τη φράση «ειδοί του Μαρτίου» με την ερμηνεία του αναμενόμενου και αναπόφευκτου σημείου ιστορικής καμπής. Η συνέχεια ήταν γνωστή, όταν λίγα λεπτά μετά οι Κάσιος και Βρούτος με την κουστωδία τους έβαζαν σε νέα ρότα ολόκληρη την - τότε γνωστή - οικουμένη, φονεύοντας τον Ιούλιο Καίσαρα.

Οι ειδοί του Μαρτίου βρίσκουν την ανθρωπότητα σε σημείο καμπής και σήμερα, 21 περίπου αιώνες μετά. Ας μιμηθούμε για λίγο τον Καίσαρα πριν βουτήξουμε στα ζοφερά νερά του ρεαλισμού και ας διασκεδάσουμε με λίγο χλευασμό… Καθώς όλοι προσεύχονται για την εύρεση εμβολίου για τον ιό Sars-CoV2, νοσταλγεί άραγε κανείς τους ημίτρελους του αντιεμβολιαστικού κινήματος ; Εμπρός, ας σαρκάσουμε όλοι μαζί και τους “λεβέντες” των πληκτρολογίων του FB που με περίσσιο πατριωτισμό ανυπομονούσαν να δώσουν τη ζωή τους σε κάποιον πόλεμο και τώρα «με μια απλή γριπούλα» (όπως πριν ένα μήνα έλεγαν, ως γνωστοί ελληνάρες ξερόλες) γέμισαν τα καρότσια τους με μακαρόνια και τοματοπελτέδες, εξαφανίζοντας τα Dettol  μην τυχόν και βρεί «καιρό που διάλεξε ο Χάρος να τους πάρει». Και ας χαρίσουμε το βραβείο ανοιχτής παλάμης σε όσους κόπτονται ότι «ήδη υπάρχει εμβόλιο» (χωρίς φυσικά να μας πουν ποιο είναι αυτό και από ποια ιατρική βιβλιογραφία το πληροφορήθηκαν), δίνοντας τους μία παραγγελία : να μας κρατήσουν κι εμάς ένα τότε…

Φτάνει, η κωμωδία, προέχει το δράμα αυτές τις ώρες. Δεν είναι ώρες πρωτόγνωρες κατ’ αρχήν. Πανδημίες είχαμε τρεις τα τελευταία 50 χρόνια (HIV, sars, sars-Cov2), επιδημίες αρκετές (έμπολα, mers, h1n1, κτλ), παλαιότερα καταγράφονται πολύ περισσότερες, ο προσδιορισμός της απαρχής και εξέλιξης των οποίων είναι έργο μόνον της ιατρικής επαλήθευσης και όχι της συνωμοσιολογικής πιθανολόγησης. Πρωτόγνωρη είναι όμως η κυνική και ανεύθυνη ανταπόκριση της διεθνούς κοινότητας. Για την ακρίβεια, σα να μην υπάρχει διεθνής κοινότητα ή ο Π.Ο.Υ. , ο κάθε αρχηγός κράτους ή δικτάτορας πράττει ότι του υποβάλλει ο σαλεμένος του λογισμός. Το αποτέλεσμα είναι ένα εν εξελίξει έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, που πρόσκαιρα μόνο έχει κατά σύμπτωση αποφευχθεί, όμως αν ο ιός ήταν φονικότερος του 0,5-2% εκ των κρουσμάτων που εικάζεται ότι θα αποδειχθεί, τότε θα μετρούνταν τα θύματα όχι σε δεκάδες χιλιάδες, όπως ενδέχεται, αλλά σε εκατομμύρια.

Ξεκινώντας από την Κίνα, η δεσποτική ηγεσία προτίμησε να αποκρύψει την επιδημική εξάπλωση για τόσο καιρό όσο χρειαζόταν ώστε να διαχυθεί ευρέως εκτός των συνόρων της  και στη συνέχεια, για να καλύψει στην εσωτερική κοινή γνώμη την πλημμέλειά της, έκανε λόγο για επίθεση μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ με βιολογικά όπλα ! Ο ελλιπέστατος Τραμπ από την πλευρά του, έκανε λόγο για δήθεν εσκεμμένη διασπορά του ιού από την Κίνα, προκειμένου να καλύψει την εκούσια απραξία του και για να μη διαταραχθεί η οικονομική ομαλότητα 8 μήνες προ των εκλογών με καραντίνα της χώρας. Η αγγλική κυβέρνηση για τον ίδιο λόγο, δηλαδή για να μην εισέλθει σε ύφεση μετά το brexit, υιοθέτησε ως πλάνο την ανοσία αγέλης ρισκάροντας δεκάδες χιλιάδες νεκρούς που θα κόστιζαν λιγότερο από ένα τρίμηνο lockdown και η Ιταλία, η Ισπανία και η Κορέα που πρώτες το αποτόλμησαν, τώρα έχουν 10.000 θύματα σε 10 μέρες. Όλα αυτά, που βρίσκονται τώρα στην αρχή του κακού, έναν λογικό επόπτη τους θα έπρεπε να τον κάνουν να σκεφτεί μήπως θα έπρεπε να υπάρχει ένα αποφασιστικό παγκόσμιο όργανο ειδημόνων, με ισχύ υπεριστάμενη των ανεύθυνων αυτών δήθεν ηγετών και αποφασιστική δέσμια αρμοδιότητα ως κατευθυντήρια υπόδειξη, ώστε να εξαναγκάζονται σε συγκεκριμένη δράση σε κάθε επόμενη παρόμοια περίπτωση.

Αυτό στην θρησκόληπτη Ελλάδα κανονικά δεν επιτρέπεται ούτε να το προφέρει κανείς, διότι παραπέμπει σε παραθρησκευτικές δοξασίες περί τάχα… προφητειών παγκόσμιας κυβέρνησης (μετά Χριστόν προφητών, φυσικά), οπότε χάνεται κάθε δυνατότητα για λογική πλέον επιχειρηματολογία. Για δε περισσότερο αυταρχικές κατ’ επίφασιν δημοκρατίες, δε νομίζω ότι πρέπει να γίνεται κουβέντα. Κράτη όπως το Ιράν που επέμενε ότι δεν είχε πρόβλημα και ξαφνικά βρέθηκε με χιλιάδες νεκρούς, η Τουρκία και η Συρία που μέχρι πριν δύο εβδομάδες έδιναν μηδέν κρούσματα, η Ρωσία που έδινε μερικές μόνο δεκάδες θύματα αλλά το Μάρτιο εγκατέστησε χιλιάδες κάμερες στους δρόμους για να παρακολουθεί την τήρηση των απαγορεύσεων, για να μην αναφερθούν καν η Βόρεια Κορέα και τα κράτη της Αραβικής Χερσονήσου, είναι βέβαιο ότι θα απέρριπταν ως «καπέλωμα» το εν λόγω μέτρο.

Όμως είναι το μόνο που μπορεί να σώσει την ανθρωπότητα από ένα κακό που ξεσπάει και ξαναξεσπάει και όλο θα ξαναξεσπάει στο μέλλον, διότι έχει τη ρίζα του στον υπερπληθυσμό και την ακραία ταξική ανισότητα που απαντάται ως απόλυτη ένδεια σε χώρες με τεράστια γεννητικότητα. Στη νοτιοανατολική Ασία και στην Αφρική, μέρη από τα οποία αναφύονται σε συνεχή αναγέννηση και μετάλλαξη οι επιδημίες αυτές, το λογικό είναι να μην ψάχνει κανείς σε ψεκασμένες θεωρίες το προφανές. Όταν άνθρωποι για να επιζήσουν πίνουν νερά μολυσμένα και λιμνάζοντα, ενώ στερούμενοι και το απλό καρβέλι καταναλώνουν ωμά ζώα (από κουνάβια και γάτες, μέχρι νυχτερίδες και χελώνες) αλλά και έντομα ή άγρια βότανα, μη έχοντας καν εμβολιαστεί κατά του πλείστου μέρους των ασθενειών, αλήθεια “τι χρείαν έχομεν αποδείξεων” ; Οι τριτοκοσμικές αυτές περιοχές είναι βιολογικά εργαστήρια για κάθε μετάλλαξη, ένα απασφαλισμένο όπλο μαζικής αυτοκαταστροφής του κοινού μας κόσμου.

Κάθε φορά που ξεσπάει μία επιδημία ή πανδημία, επανέρχεται η ίδια αρθρογραφία που δεν στοχεύει στο λογικό ώστε να παρουσιάζει αποδείξεις, αλλά στο θυμικό και αρκείται σε υπόνοιες (ούτε καν σε ενδείξεις) για λίγα “κλικ”. Τάχα «διασπείρεται για να μειωθεί ο πληθυσμός» (η Κίνα των 1.400.000.000 κατοίκων έχασε 3.000 μόνο), ή «για να γλιτώσουν τη συνταξιοδοτική δαπάνη» (αν π.χ. στην Ιταλία των δεκάδων εκατομμυρίων συνταξιούχων πεθάνουν 5.000 ή 15.000 ή και 50.000 εξ αυτών, δήθεν θα σωθεί το ασφαλιστικό σύστημα) ή «για να πλουτίσουν οι φαρμακευτικές» (λες και θα ανεχόταν ένα κράτος όπως η Γερμανία ή οι ΗΠΑ, τη ζημία τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να πλουτίσει μία φαρμακοβιομηχανία). Αυτά όλα, πέρα από όσους τα δέχονται από απλή ευήθεια, απλά είναι εκούσια άρνηση της πραγματικότητας : η ιστορία πιέζει για την ολοκλήρωση της διεθνούς ενιαίας οργάνωσης.

Κάθε άποψη είναι σεβαστή, ακόμα κι αν είναι ακραία ή και βλακώδης. Δημοκρατία έχουμε, δεν υπάρχουν παράνομες λέξεις ή γνώμες (στο μέτρο που δεν είναι συκοφαντικές βέβαια). Οι λογικοί και ρεαλιστές άνθρωποι του καιρού και του τόπου μας, όμως, έχουν όλοι τους την ευθύνη να αποτελέσουν πυξίδα ανεξαρτήτως της λοιδορίας την οποία θα υποστούν. Στο πλαίσιο τούτο, πρέπει να αναρωτηθούμε όλοι αν η παγκοσμιοποίηση έχει αποτύχει και, αν ναι, σε τι βαθμό θα υπάρξει σε μελλοντικό χρόνο ανταπόκριση των επιμέρους ηγεσιών επί πραγματικών και καταιγιστικότερων απειλών, εάν κι εφ’ όσον ευοδωθεί η ολοκλήρωσή της. Στο πρώτο ερώτημα η απάντηση εκτιμάται, δυστυχώς, ως καταφατική  Δυστυχώς, διότι ο αυτοσκοπός και η εντελέχεια της παγκοσμιοποίησης είναι όχι η ισοπεδωτική ομοιογένεια, αλλά η συντονισμένη ανταπόκριση των ανόμοιων συνθετικών της επί κοινών προκλήσεων. Καταφατική, διότι ο εμπειρισμός της παρούσας κρίσης αυτό υποδηλώνει. Έλλειψη κοινού πλάνου, έλλειψη ανταλλαγής ενημέρωσης και πληροφοριών, έλλειψη a priori ιεραρχήσεων στα μέτρα που έπρεπε από χρόνια να υπάρχουν σε κάθε έννομη τάξη χωριστά, έλλειψη συντονιστικού οργάνου και συντονισμού γενικά. Αντ’ αυτών, συσκέψεις επί συσκέψεων, αλληλοκατηγορίες, ασυνεννοησία και οι νεκροί που αυξάνονται κατά χιλιάδες κάθε μέρα.

Πριν την απάντηση του δεύτερου (πιο κρίσιμου) σκέλους, ας τύχουν -εκ νέου- χλευασμού όσοι χωρίς να έχουν καν αντιληφθεί την έννοια της οικουμενικότητας, εντούτοις τάσσονται απέναντί της. Αρκετοί εν μέσω της τραγωδίας πανηγύρισαν για το κλείσιμο των συνόρων, την κατάρρευση της συνθήκης του Σένγκεν και το ολίγων μηνών «πάγωμα» του φαινομένου της μετανάστευσης. Αυτό θυμίζει το ανέκδοτο με τον μελλοθάνατο που, ενώ οδηγείτο στη γκιλοτίνα, παραπονιόταν ότι είχε πονοκέφαλο !  Τη στιγμή που οι ίδιοι οι πολίτες της Ε.Ε. δε θα έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν ούτε καν μέσα στις χώρες τους ή στα κράτη της κοινότητας ως τουρίστες ή επαγγελματίες, είναι άτοπο να επιχαίρει κανείς για το δράμα, επ’ αφορμή της επίλυσης παράπλευρων ζητημάτων που η απουσία της τραγωδίας επέφερε.

Η οικουμενικότητα, την οποία λίγοι έχουν κατανοήσει και ακόμα λιγότεροι έχουν εξάρει, συνιστά συνεννόηση και ανταλλαγή. Ελευθερία κινήσεων, συναλλαγών, διαμετακομίσεων και αλληλεπιδράσεων. Η εναντίωση αυταρχικών ηγετών ή οπορτουνιστών πολιτικών, που κατ’ ουσία είναι ελιτιστές αριβίστες συνήθως, στην οικουμενική ρύθμιση με κανόνες αποτελεί αναρχία και όχι οργάνωση. Αφήνει τα κράτη και τους πολίτες ακάλυπτους σε κάθε απειλή που υπερβαίνει το μπόι των κρατικών συνόρων και της εκάστοτε πρόσκαιρης εγχώριας ελίτ. Η ωμότητα της -με κάθε μέσον- εξυπηρέτησης των αριθμών μέσω διηνεκούς προσκόλλησης στην ευημερία των αριθμών, αποτελεί παραφθορά, όχι πεμπτουσία της παγκοσμιοποίησης. Η στρατηγική επιλογή νεοφιλελεύθερων κλειστών κυβερνητικών και πλουτοκρατικών κλαμπ στο δόγμα «οι δείκτες πάνω από την ανθρώπινη ευημερία», μετά την πρώτη σοβαρή διακρατική κρίση (διότι ασφαλώς και θα ακολουθήσουν κι άλλες με την κλιματική αλλαγή) θέτει το σημείο κορεσμού στην κυνικότητα της νομεγκλατούρας της ευρωπαϊκής επιτροπής.

Τα θύματα του πανδημικού ιού, ασυμμέτρως αυξανόμενα σε ημερήσια βάση (αλλού κατά εκατοντάδες, αλλού κατά ντουζίνες, αλλού πολύ λιγότερα) ευτυχώς ήδη αποτελούν αφυπνιστήριο κώδωνα για την ακαμψία των Βρυξελών. Ακόμα και οι πιο στυγνοί εκ των αριθμολάγνων που βύθισαν στην ύφεση ολόκληρα κράτη του νότου κι όχι μόνον, πλέον αντιλήφθηκαν ότι η εμμονή στους κανόνες θα διέλυε δομικά την ένωση σε βραχύ χρόνο. Εδώ κείται και η απάντηση του δεύτερου σκέλους : δεν είναι λογικό όμορα κράτη να παρουσιάζουν τόσες αποκλίσεις, αυτό έχει γίνει κατανοητό. Υπάρχει δομικό σφάλμα. Η στρατηγική άμυνας π.χ. της Αυστρίας σε σύγκριση με τη γειτονική Ιταλία έχει χαοτικές αποκλίσεις στον αριθμό κρουσμάτων. Το ίδιο ισχύει μεταξύ Πορτογαλίας και Ισπανίας, Ελλάδας και Τουρκίας (παρά τα ψευδή στοιχεία της τελευταίας), Γερμανίας και Δανίας, κ.ο.κ. Τηρουμένων των πληθυσμιακών αναλογιών, δεν έχει τόσο σημασία από πλευράς πολιτικής επιστήμης ποιος έχει δίκιο, αλλά πρωτίστως ο λόγος που δεν εφαρμόσθηκε ενιαίο μοντέλο. Και η απάντηση είναι η απουσία της οικουμενικότητας ως ρυθμιστικού παράγοντα. Το αυτό ισχύει και για κράτη όπως οι ΗΠΑ και η Αγγλία, μιας και ο Π.Ο.Υ. έχει απλά συμβουλευτικό ρόλο και όχι αποφασιστικές αρμοδιότητες. Εκεί βρίσκεται και η λύση.

Όσο και αν η καθεστηκυία παλαιά νομή της εξουσίας αναγνώριζε υπερεξουσίες στις εθνικές ηγεσίες για την παράκαμψη των βραχιόνων της οικουμενικότητας, αυτό ο πόνος θα το αλλάξει ώστε κράτη με εξουσιαστικές ελίτ ανεύθυνες ή οπορτουνιστικές (όπως η Κίνα, οι ΗΠΑ και η Αγγλία που άφησαν έκθετους τους λαούς τους μπροστά σε μία υγειονομική λαίλαπά)  να δεσμεύονται από τις υποδείξεις αρμόδιων οικουμενικών οργανισμών. Σε διαφορετική περίπτωση αυτό το δράμα θα έχει πολλές συνέπειες και συνέχειες με νέα επεισόδια ανά λίγα έτη και πολλές νέες εκφάνσεις, όχι μόνο υγειονομικές. Φυσικά η μικρότερη συνέπεια θα είναι η αχρήστευση των διακρατικών θεσμών όπως π.χ. ο ΟΗΕ ή η Ε.Ε. και η πιο ορατή θα είναι οι συχνοί πόλεμοι, περιφερειακοί και τοπικοί, οικονομικοί αλλά και κυριολεκτικοί. Δεν είμαι γιατρός για να εικάσω την αιτία και τις απαρχές του ιού (αυτό θα ήταν βλακώδες), την έκταση ή τη διάρκειά του, τα θύματα ή την επόμενη μετάλλαξή του. Όμως είναι βέβαιο ότι η διεθνής κοινότητα θα λάβει μέτρα προς τη γέννηση της νέας τάξης πραγμάτων, με κανόνες διεθνούς ισχύος απαρέγκλιτους. Διαφορετικά δε χρειάζεται να είναι κανείς σοφός - όπως δε χρειαζόταν ιδιαίτερη σοφία και είχαν προβλεφθεί (ήδη χρόνια πριν) οι συνέπειες μίας επερχόμενης πανδημίας ή μίας βέβαιης κλιματικής καταστροφής – για να αντιληφθεί ότι η ανθρωπότητα θα διέλθει από τεράστιες τραγωδίες στον αιώνα που διανύουμε.

Β. Το τσουνάμι στο μεταμνημονιακό μικρόκοσμο

Πέρα από χλεύη, δεν αξίζει κάτι παραπάνω στους πιστούς εφαρμοστές των μνημονίων που έδιωχναν το 2013 χιλιάδες γιατρούς και ακόμα περισσότερους νοσηλευτές από το Ε.Σ.Υ. , τη στιγμή που διεκδικούσαν τις δάφνες αυτής της επιτυχίας από την τρόικα. Ήταν οι ίδιοι που κατήγγειλαν ως προεκλογικές τις εξαγγελίες πρόσληψης χιλιάδων νοσηλευτών το 2019 στη θέση ιερέων – κάτι που εν μέσω πόλωσης δεν πραγματοποιήθηκε – ενώ το ίδιο έτος άμεσα προσέλαβαν ειδικούς φρουρούς. Ας σώσουν τους γονείς μας τώρα οι ιερείς… Αλλά κι ένας τυχοδιώκτης υπουργός, που θα τρίζει η καρέκλα του μετά τη λήξη της πανδημίας, καθώς δήλωνε ότι «είμαστε θωρακισμένοι απέναντι στον κορωνοΐο», δεν υπάρχουν λόγια για να χαρακτηρισθεί όταν αξίωνε να νοσηλευτεί σε ΜΕΘ η κολλητή της συζύγου του αν και είχε ήπια συμπτώματα, μία γνωστή τηλεγλάστρα, πρώην σύντροφος καναλάρχη και σύζυγος άλλου τηλεμαϊντανού. Τελικά, ασθμαίνοντας, ο τρανός αυτός υπουργός αναγκάστηκε να προσλάβει τους νοσηλευτές που ήδη έπρεπε να υπηρετούν μόνιμα και όχι να ψάχνουν για δουλειά στη βόρεια Ευρώπη, ενώ με δακρύβρεχτο ύφος οι συνεργάτες του και ο ίδιος απευθύνουν εκκλήσεις στον πατριωτισμό των φοιτητών της ιατρικής να λιώσουν αμισθί στις βάρδιες, χωρίς καν να έχουν κάνει το αγροτικό τους. Για τέτοιο ερασιτεχνισμό μιλάμε. Να προτείνω κι εγώ κάτι ακόμα πιο πατριωτικό λοιπόν : να μην εργασθούν αμισθί αυτοί οι πανάξιοι νέοι μας, αλλά να αμειφθούν δίκαια ως ιατροί από την προσωπική περιουσία των βουλευτών της κυβερνήσεως. Πως είπατε ; Όχι ; Μα γιατί όχι ; Πατριωτικά κι εγώ το λέω…

Αντικειμενικά και ρεαλιστικά προσεγγίζοντας το ζήτημα των περιοριστικών μέτρων πάντως, ουδείς σοβαρός άνθρωπος υποστηρίζει ότι η ανάσχεση της ομαλής κοινωνικής ζωής ήταν αχρείαστη. Τουναντίον, ακόμα και η αξιωματική αντιπολίτευση (την οποία έχουν σχεδόν εξαφανίσει τα συστημικά ΜΜΕ από την καθημερινή προβολή) τα στηρίζει, ενώ η ελάσσων τα ανέχεται σιωπηρά. Και πράγματι, στο σκέλος αυτό είναι σφάλμα να ζητηθούν ευθύνες κραυγαλέες, αφού δεν έχουν γίνει σφάλματα κραυγαλέα όπως π.χ. σε Αγγλία και Ιταλία. Αστοχίες ως προς το χρόνο υιοθέτησης των μέτρων και ως προς τη στελέχωση της γραμμής άμυνας ναι, υπάρχουν. Άστοχες δηλώσεις επίσης. Όχι όμως λάθος γενικού σχεδιασμού. Τα μέτρα είναι ορθά, όχι λόγω της σφοδρότητας των συμπτωμάτων (δεν αντιμετωπίζουμε λ.χ. πανούκλα) αλλά λόγω της υποστελέχωσης των ήδη πεπαλαιωμένων υποδομών υγείας, σε συνδυασμό προς την έντονη μεταδοτικότητα του ιού που θα τις οδηγούσε σε κατάρρευση.

Από εκεί και έπειτα, επειδή η Ελλάδα δεν έχει την αντίστοιχη υποδομή υγείας, όπως ίσως του NHS ή της βόρειας Ιταλίας, είναι αναμενόμενος ένας αριθμός μερικών εκατοντάδων θυμάτων, όμως όχι χιλιάδων όσο διαρκεί ο δια ΠΝΠ εγκλεισμός του λαού κατ’ οίκον. Καλό σε αυτό δε μπορεί να βρει κανείς, όμως ένα δίδαγμα της δοκιμασίας θα είναι (όχι για το μέσο πολίτη βέβαια, αλλά για την ηγεσία) το ότι , έναντι ζητημάτων που είναι παγκόσμια και όχι τοπικά, δε μπορεί να αξιώνεται αντιμετώπισή τους με τις στενές και πεπερασμένες δυνάμεις των κρατικών δομών, αλλά σε παγκόσμια κλίμακα. Ούτε ευθύνη είναι λογικό να επιζητείται σε τοπικό επίπεδο. Το ίδιο ισχύει για τα προβλήματα της μετανάστευσης και της κλιματικής αλλαγής. Αυτά χρόνο με το χρόνο εντείνονται και με την πρώτη ευκαιρία όλο και πιο έντονα ξεσπούν. Οι παλαιές φυσικές καταστροφές είναι πια μεγαλύτερες σε ισχύ όποια κι αν είναι η γενεσιουργός τους απαρχή. Τα τσουνάμι στη Νέα Ορλεάνη και την Άπω Ανατολή, οι πυρκαγιές σε ΗΠΑ, Αυστραλία, Σιβηρία, ακόμα και στην Αττική, οι πλημμύρες στην Ιταλία και την κεντρική Ευρώπη, όλα αυτά υπερακοντίζουν τη δυνατότητα αντίδρασης σε κάθε κρατικό μηχανισμό. Πολύ περισσότερο σε μηχανισμούς ελλειμματικούς σαν τον ελληνικό. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τις πανδημίες. Διεθνές το πρόβλημα, διεθνής και η ανταπόκριση.

Δε μπορεί να γίνει αλλιώς. Θα πάρει ίσως χρόνο, αλλά θα γίνει έτσι. Ίσως πάρει κι άλλες τραγωδίες από άλλα φαινόμενα αλλά τελικά όταν λυθεί, σε διεθνές επίπεδο θα λυθεί. Το δυσάρεστο είναι στην επόμενη μέρα: θα πρόκειται, αναφορικά με την Ελλάδα, για μία νέα ύφεση. Η ανεργία θα αυξηθεί. Οι μισθοί δε θα γίνουν καλύτεροι, ούτε οι δουλειές πιο σταθερές όπως κάποιοι ήλπισαν μετά τις τελευταίες εκλογές. Οι συντάξεις δε θα μείνουν αλώβητες. Θα υπάρξουν περικοπές τόσο στις θέσεις εργασίας, όσο και στις απολαβές. Και αν ακόμα διεξαχθούν εκλογές και προκύψει η ίδια ή άλλη κυβέρνηση, ουδεμία σημασία θα έχει τούτο. Οι περικοπές των μνημονιακών χρόνων θα επιστρέψουν δριμύτερες για να παγιώσουν μία ύφεση διαρκείας. Οι απολυσεις κατα χιλιάδες που ηδη απο τις αρχες Μαρτίου εκαναν ηχηρή επανεμφάνιση, αναμένεται να γενικευτουν με κατακόρυφη αύξηση το 2021. Η υπογεννητικότητα και η μετανάστευση των νέων δε θα μειωθεί κατά πάσα πιθανότητα. Ο τουρισμός δε θα κινηθεί, ούτε η εμπορική κίνηση θα τονωθεί. Ο Έλληνας δε θα έχει ικανά ποσά για να καλύψει με δικές του διακοπές τα τουριστικά κενά. Οι απολύσεις αριθμητικά θα είναι παρόμοιες προς τα πρώτα χρόνια της προηγούμενης δεκαετίας και τα εργασιακά δικαιώματα θα τύχουν παραμερισμού. Η ευέλικτη εργασία θα είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση και οι εκ περιτροπής εργατοώρες με τις part time αποδοχές θα προξενήσουν νέο βιοτικό πρόβλημα σε χιλιάδες συμπολίτες. Αρκετές επιχειρήσεις θα πτωχεύσουν ή θα συγχωνευθούν με άλλες. Το συνονθύλευμα αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε νέα ταξική συγκρουσιακή λογική.

Δε θα έχει καν σημασία ποιος θα φταίει, ούτε ποιος θα κυβερνάει ή θα επανεκλέγεται. Σε αυτό το επερχόμενο και προβλέψιμο δεινό που οι ειδοί του τωρινού Μαρτίου μας κληροδότησαν, εκτιμώ ότι οι πολιτικοί ταγοί της πατρίδας μας θα έχουν διττή επιλογή. Είτε να κυβερνήσουν αυταρχικά με επιβολή και μιντιακή προπαγάνδα, είτε να προβούν σε οικουμενικά σχήματα, όταν η θύελλα της νέας ύφεσης ξεσπάσει τις ημέρες του επόμενου προϋπολογισμού. Αυτό που έχω υποστηρίξει και παλαιότερα επανειλημμένα, «να κάνουν στην άκρη τους ακραίους τους τα κόμματα και να συγκυβερνήσουν ως την εξομάλυνση».

Συμπερασματικά, δεν απέχει πολύ η μέρα που η διεθνής κοινότητα θα κληθεί να επιλέξει, με τον καλό ή τον κακό τρόπο (τραγωδίες, διάλυση θεσμών, πολεμική εμπλοκή, γιγάντωση νέων παγκόσμιων κρίσεων) την a priori κρατική υπαγωγή σε ενιαίο διακρατικό όργανο με δέσμιες κατευθυντηρίους (και στον οικονομικο - δημοσιονομικό τομεα) κατόπιν κοινής συνεισφοράς πληροφοριών και δυνάμεων. Η καθημερινότητα των πολιτών στο πλαίσιο αυτό ολοένα και θα καθίσταται δεσμεύσιμη και εποπτεύσιμη προκειμένου να διασφαλίζεται η ύπαρξή τους η ίδια. Όσο αυτό με τη χρήση και της τεχνολογίας θα παγιώνεται, τόσο θα αμβλύνονται και τα γενεσιουργά αίτια (ακραία φτώχεια, επεκτατισμοί, ταξικές ανισότητες, μακιαβελικού τύπου νεοφιλελευθερισμός, υπερπληθυσμός γεωγραφικά ανισοκατανεμημένος) των υπερεθνικών κρίσεων, όπως είναι οι πανδημίες και η μετανάστευση. Νέες επιστημονικές μέθοδοι, νέες τεχνολογικές παροχές συσκευών και μεθόδων, νέες ωθήσεις εφαρμογών στον τομέα της πληροφορικής και της πληροφόρησης, σύντομα θα κάνουν την εμφάνισή τους για να καλύψουν τα κενά. Η χώρα μας δε θα έχει επιλογή, παρά να ζητήσει την επίσπευσή τους. Η κρίση της πανδημίας θα παρέλθει, η νέα ελεγχόμενη πτώχευση θα παρέλθει κι αυτή αφού μας βρει πρώτα – όπως και το 2009 – διχασμένους και αναπτυξιακά παρωχημένους και μας συμπαρασύρει. Δεν πρεπει κανεις να έχει την παραμικρη αμφιβολια οτι η εγχωρια καπιταλιστική ελιτ θα επιδιωξει τη μετακύλιση της πανδημικης "χασουρας" στα συνήθη λαϊκά υποζύγια με την επικληση ενός αρρωστημένου δήθεν "πατριωτισμου" κατά τον οποίο όλοι θα είναι ίσοι στο μοίρασμα των οικονομικών βαρών της παρούσας τραγωδίας, αλλά οι χρυσοκανθαροι πατρικιοι θα είναι..."λιγάκι πιο ίσοι" από τους πληβείους κατά την οργουελικη έκφραση. Αν δε ληφθούν με ωριμότητα αποφάσεις συνεννόησης των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων, τα χρόνια που θα έρθουν θα είναι ακόμα συγκρουσιακότερα από όσο προμηνύονται μέχρι την ώρα που η παγκόσμια κοινότητα θα αυτοπεριορισθεί μέσω μίας ενιαίας αρχής  διαχείρισης κρίσεων.