ΚΑΤΑΡΓΗΣΤΕ την αναστολή των ποινών. ΘΕΣΠΙΣΤΕ την "δια βίου" κάθειρξη.

Σοκαρισμένος ο μέσος τηλεθεατής-μαζάνθρωπος, καθημερινά παρακολουθεί σε συνεχή ροή την ανακοίνωση ανείπωτων εγκληματικών δράσεων και, έχοντας υποστει ψυχικό μιθριδατισμο από την έξη στα κοινωνικά δίκτυα και τα "όσια διδάγματα" της τραπ μουσικής, δεν αναρωτιέται πλέον ούτε καν "πως καταντήσαμε έτσι;"

Στην ημερήσια διάταξη εδώ και χρόνια θα βρει από παιδοκτονίες και κακοποιήσεις, εως παιδεραστές ιερείς, εκπαιδευτικούς και συγγενείς. Συχνά δε και συζύγους ή εραστές που σκοτώνουν χωρίς πολλή σκέψη "σε μια κακιά στιγμή", ή ακόμη συχνότερα μαχαιροβγάλτες συμμορίτες εφήβους και μαφιόζικες εκτελέσεις. Έως και εγκλήματα βγαλμένα από το χρονοντούλαπο περασμένων δεκαετιών, όπως οι βιτριολικές επιθέσεις, οι ομαδικοί βιασμοί με υπνωτικά στο ποτό των θυμάτων, η εμπορία σκληρών ναρκωτικών σε λύκεια και τα χουλιγκάνικα λιντσαρίσματα, έχουν επιστρέψει στο ποινικό δελτίο Τύπου.

Η αλήθεια, επίσης, είναι ότι πλέον ουδείς εκπλήσσεται από την (στατιστικά  αποδεδειγμένη) αύξηση της χρήσης κοκαΐνης στις νεαρές ηλικίες, την έκρηξη της νεανικής εγκληματικότητας και την παγίωση των εγκληματικών συμμοριών σε δρόμους, γήπεδα και χώρους διασκέδασης. Το εγγενές στον κάθε πολίτη περί δικαίου αίσθημα, βεβαίως και αντιδρά σε συνεχή βάση, πλην όμως εδώ και καιρό έχει αρχίσει να αντιμετωπίζεται ως γραφική η συνακόλουθη εκδήλωση αγανάκτησης, "διότι απλώς έτσι είναι πια η ζωή".

Κι όμως: έτσι είναι η ζωή όπως την αφήνουμε εμείς να γίνει, διότι όπως δίδασκε ο ιστορικός, βιογράφος και φιλόσοφος Πλούταρχος, "στη ζωή δε μπορείς ποτέ να πεις πως δε θα πάθεις κάτι, αλλά μπορείς να πεις πως δε θα πράξεις κάτι". Και αυτή η διόρθωση της στρέβλωσης μιας νεοελληνικής πραγματικότητας που εκτρέπεται σε δυστοπική δήθεν κανονικότητα, είναι πράγματι στο χέρι της Πολιτείας να τη συντελέσει ή όχι. 

Ανεξαρτήτως των αιτίων που εξετράπησαν οι βασικές κοινωνικές σταθερές, κάτι που έχω επισημάνει σε άρθρα μου της τελευταίας διετίας ("Η Γένεσις του Σιδηρού Γένους"-δημ.Freepen 21.10.2021, "Η παρακμή του λαού μας"-2020, διαθέσιμο στο blog μου Σύγχρονος Ελληνικός Ρεαλισμός - christosntzifas.blogspot.com), οι τρόποι αντίδρασης του οργανωμένου κράτους απέναντι στα φαινόμενα ποινικού εκτροχιασμού, όταν απειλούν αυτά να αναιρέσουν τις βασικές του νόρμες, είναι πολύ συγκεκριμένοι.

Η αντιμετώπιση της νέας ζοφερής ποινικής πραγματικότητας με παλαιά νομοθετικά εργαλεία δείχνει αλυσιτελής και, συναφώς, η διάχυτη κατακραυγή υποδηλώνει ότι η ελληνική κοινωνία (προς τιμή της) αρνείται να αφομοιώσει τέτοια φαινόμενα, αλλά τα στιγματίζει ως καρκινώματα. Πράγματι, μια μερίδα πολιτών δείχνει έτοιμη να καλωσορίσει ακόμα και την επαναφορά ακραίων μέτρων όπως τη θανατική ποινή. 

Αυτό βέβαια είναι σε κάθε κοινωνία ένα ultimum refugium, ένα ύστατο μέσον που δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για πολλούς λόγους. Ο βασικότερος δεν είναι ότι δεν τον εγκρίνει το Ευρωπαϊκό Ιερατείο, αλλά ότι η εισαγωγή τέτοιου ποινικού μέτρου σε κάποιο βαθμό θα επιτύγχανε σε βάθος χρόνου αντίθετα του επιθυμητού αποτελέσματα: ο δράστης κακουργηματικής πράξης δε θα είχε αντικίνητρο για να τελέσει ακόμα περισσότερες ή και βαρύτερες, αν η επαπειλούμενη ποινή θα ήταν ούτως ή άλλως ο θάνατος. 

Εν συντομία, επαναλαμβάνω τις τρεις θεμελιώδεις νομοθετικές πρωτοβουλίες της προσήκουσας και επαρκούς κρατικής αντίδρασης στο φαινόμενο της εγκληματικής παγίωσης, όπως τις διατύπωσα πριν 12 χρόνια στο βιβλίο μου "Μεταρρύθμιση" (Εκδόσεις Εύανδρος 2010) και στο άρθρο μου "Η Ελλάδα της ήσσονος ποινής" (2020, στο blog μου):

1.ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΠΕΡΙ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ

Όταν ο δυνάμει εγκληματίας γνωρίζει ότι θα εκτίσει πραγματικό χρόνο εγκλεισμού και δε θα αφεθεί ελεύθερος εφόσον συλληφθεί, αποτρέπεται ισχυρότερα από τη διάπραξη του αδικήματος. Η πλήρης κατάργηση του άρθρου 99 του ποινικού κώδικα για όλες τις βαθμίδες εγκλημάτων, σε συνδυασμό με την κατάργηση των ευεργετικών διατάξεων περί αδειών ή σύντμησης του χρόνου εγκλεισμού, είναι από μόνη της επαρκής σκλήρυνση του αντεγληματικού πλαισίου. Τα 2 χρόνια φυλάκιση π.χ. με το μέτρο αυτό θα ισούνται πλέον με 730 ημερολογιακές ημέρες σε κελί χωρίς καμία εξαίρεση ή απομείωση του χρόνου έκτισης και όχι σε μια αδιάφορη ανάγνωση ποινής σε κάποιον, πριν αυτός αφεθεί ελεύθερος ξανά. 

2.ΘΕΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΚΑΘΕΙΡΞΗΣ

Στη χώρα μας γνωρίζουμε ότι "ισόβια δεν σημαίνει ισόβια", αλλά 7-8 χρόνια εγκλεισμού συνήθως. Έστω και έτσι όμως, αν -σε συνδυασμό πάντα με την κατάργηση κάθε ευεργετικής διάταξης σύντμησης του χρόνου εγκλεισμού- η ποινή ισόβιας κάθειρξης θα ισοδυναμούσε με 20 έτη πραγματικού χρόνου κάθειρξης (δηλαδή 7.300 ημερών) για τα βαρύτατα κακουργήματα, δεν κωλύεται ο νομοθέτης να θεσπίσει μια ακόμα βαρύτερη ποινή: τον δια βίου εγκλεισμό για εγκλήματα επανάληψης, συρροής ή σωρευσης ανθρωποκτονιών και βιασμών, εμπορίας σκληρών ναρκωτικών, παιδεραστίας κατ' εξακολούθηση ή σύστασης εγκληματικής οργάνωσης. Το τελικό, μάλιστα, χτύπημα στο ειδεχθές έγκλημα θα ήταν αν εγγραφούν ο συνδυασμός των παραπάνω μέτρων στο Σύνταγμα, ώστε να ήταν δυσχερέστερη και πολιτικά κοστοβόρα η κάθε μελλοντική προσπάθεια επαναφοράς ευμενέστερου πλαισίου για τους ακραίους εγκληματίες, οι οποίοι με τον τρόπο αυτόν δε θα ξαναέβγαιναν ποτέ στους δρόμους ως το τέλος της ζωής τους.

3.ΟΡΘΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΧΩΡΟΥ - ΧΡΟΝΟΥ

Προς υλοποίηση αυτών, η ποινική αναδιάρθρωση θα απαιτούσε την αξιοποίηση, μετατροπή ή ανακαίνιση αρκετών από τα δεκάδες χιλιάδες ακίνητα του δημοσίου ώστε να εξασφαλίζεται το minimum αξιοπρεπούς διαβίωσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων κρατουμένων. Τούτο προαπαιτεί κονδύλια, ενδεχομένως έως και αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρώ, αλλά και ένα σεβαστό αριθμό προσλήψεων (και συναφούς εκπαίδευσης) προσωπικού των σωφρονιστηρίων. Επιπροσθέτως, θα απαιτούσε πρόσληψη εκατοντάδων ποινικών δικαστών χάριν της ταχείας εκδίκασης υποθέσεων, προκειμένου να μην αφήνονται ελεύθεροι οι πιθανοί εγκληματίες μέχρι την δίκη τους ή λόγω παρέλευσης 18μηνου κράτησης. Γενικώς, το αξίωμα είναι ότι η άμεση κατάγνωση ποινής είναι πιο αποτρεπτική συγκριτικά προς τον τωρινό συνδυασμό της χρόνιας επιβράδυνσης απονομής δικαιοσύνης με τη δυνατότητα απελευθέρωσης του υπόπτου με αμφιλεγόμενους περιοριστικούς όρους. 

Όσο για την αποφυγή κάθειρξης μέσω …«ψυχιατρείου», η λύση είναι ακόμα απλούστερη : η θέσπιση της ποινικής ευθύνης του (υπογράφοντος το εξιτήριο) ιάτρου, ίσης με την ανώτατη ποινή που θα επιβαλλόταν στον εγκληματία αν δεν ήταν ακατάλληλος προς καταλογισμό, όταν αυτός λαμβάνει εξιτήριο πριν τη συμπλήρωση του χρόνου αυτού, στην περίπτωση που εκείνος εγκληματίσει εκ νέου. 

Τέλος, πρέπει να τονιστεί πως οι ανωτέρω προτάσεις επ ουδενί δεν αμφισβητούν το βασικό πλέγμα του κοινοτικού πλαισίου προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι διατάξεις της ΕΣΔΑ, σε συνδυασμό προς το Σύνταγμα, αποτρέπουν τα κράτη-μέλη από ρυθμίσεις του εγχώριου δικαίου που να προσβάλουν το δικαίωμα στη ζωή και την αξιοπρέπεια, δηλαδή την εκτέλεση ή το στοίβαγμα των κρατουμένων σε δεσμωτήρια που δεν πληρούν τους όρους ευπρεπούς διαβίωσης. Πουθενά όμως δεν επιτάσσουν την υποχρεωτικότητα της θέσπισης ή διατήρησης διατάξεων αναστολής και ελάφρυνσης των ποινών που επιβάλλονται από τον φυσικό δικαστή των κατηγορουμένων. 

Οι ανωτέρω προτάσεις εναρμονίζονται πλήρως προς τούτο διότι συνιστούν οπτικές ταχείας απονομής δικαιοσύνης σε πολυπληθέστερα καταστήματα κράτησης, κατ' αποκλεισμό της θανατικής ποινής και των οιονεί βασανιστηρίων τα οποία συνεπάγεται ο υπερπληθυσμός των φυλακών. Συμπερασματικά, δεν υφίσταται κώλυμα νομιμότητας ως προς το σύγχρονο δικαιοκρατικό πλέγμα του Ευρωπαϊκού Δικαίου.  Εναπόκειται, επομένως, στην προκρινόμενη σκοπιμότητα της κυβερνητικής Αρχής ο εναρμονισμός της ποινικής νομοθεσίας προς την μεταβλητή κοινωνική ανάγκη της εκάστοτε εποχής.