Ποιός νίκησε, είπατε ;

Έπειτα από χρόνια λιμνάζουσας κατάστασης στα εγχώρια δρώμενα, δείχνει καταρχήν να έχει κατακαθίσει ο κουρνιαχτός - και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που να περνούν στα "ψιλά γράμματα" της ειδησεογραφίας γεγονότα εγχώρια και διεθνή που σε άλλες τεταμμένες περιόδους θα κλόνιζαν την οποιαδήποτε ηγεσία. Αυτό το τελευταίο συνιστά ευχή και κατάρα των αδιάφορων πολιτικά εποχών, οι οποίες συνήθως κυοφορούν τις πιό δραματικές μεταβάσεις. Δεν έχει, λοιπόν, σημασία στην παρούσα εξέταση η περιπτωσιολογία τους, όσο η πολιτική σκιαγράφηση της εποχής. Αλλά και αυτή ακόμα η σκιαγράφηση, έχει νόημα ως προδρομική της επερχόμενης μετάβασης και μόνον.

Απλοϊκά και απομακρυσμένα στον ελληνικό πολιτικό μικρόκοσμο (που δεν ενδιαφέρει κανέναν άλλον παρά μόνο τους φανατικούς των κομμάτων), ο τωρινός πρωθυπουργός δεν απειλείται από πουθενά και για πολύ καιρό ακόμα. Ενδεχομένως μάλιστα και να υπερβεί τη δεκαετία διακυβέρνησης. Όπως σε κάθε δεκαετία υπήρχε μία δεσπόζουσα προσωπικότητα (ο Καραμανλής τη δεκαετία του '70, οι Παπανδρέου και Σημίτης τις δεκαετίες του '80 και του '90, ο Κώστας Καραμανλής την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα και ο Τσίπρας την περασμένη δεκαετία), το ίδιο ισχύει και για τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην τρέχουσα δεκαετία. Ηλίου φαεινότερον είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ δεν θα ξανακυβερνήσουν στο ορατό μέλλον, ίσως μάλιστα να μην υπάρχουν καν μετά από λίγα χρόνια. Επίσης στην ελάσσονα αντιπολίτευση, κόμματα αρχηγοκεντρικά ή μειωμένης σοβαρότητας  είναι ανεδαφικό να περιμένει κανείς ότι θα συνασπιστούν σε ενιαίο πολιτικό φορέα ή θα απειλήσουν το κυβερνόν κόμμα μεμονωμένα.

Ο τέως πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είναι και εκείνος μάλλον απίθανο να αναλάβει σε σύντομο χρόνο κάποιο δημόσιο αξίωμα ή να ιδρύσει νέο κόμμα, ενώ η συνεννόηση του προοδευτικού χώρου μοιάζει εντελώς ακατόρθωτη, ιδίως αν σε αυτήν επιδιωχθεί να ενταχθεί και το περίπου σεχταριστικό ΚΚΕ. Η εποχή Κασσελάκη δείχνει μεν να έχει αρχίσει στην αξιωματική αντιπολίτευση μέσω μίας μιντιακής επίθεσης αλλά και κατακερματισμού, πλην όμως αποτελεί γεγονός που δεν δείχνει να συγκινεί δημοσκοπικά το ευρύ κοινό. Ένας δεύτερος κερδισμένος, λοιπόν, πέρα από τον νυν πρωθυπουργό δείχνει συν τω χρόνω να είναι και ο Στέφανος Κασσελάκης, τόσο "ουρανοκατέβατος" (εκ πρεσβείας κατά τις "κακές γλώσσες") όσο και αδιαφανώς εύπορος. Ας ρίξουμε, λοιπόν, και μία ματιά στον φαινομενικά νικημένο και πολιτικά ενταφιασμένο αντίπαλο αμφοτέρων των "νικητών".

Ο Αλέξης Τσίπρας ανέλαβε για 15 χρόνια τον ανυπόληπτο ΣΥΡΙΖΑ και αποχώρησε μετά από διπλή βουλευτική ήττα πέρυσι. Παρατίθενται οι θέσεις του στις αρχές του στις αρχές τις προηγούμενης δεκαετίας ώστε να μπορεί να γίνει η σύγκριση του "πριν" και του "μετά" ως προς το μετασχηματισμό της κανονικότητας στην ελληνική κοινωνία :

• Πάγια θέση του Τσίπρα υπήρξε η πλήρης ενσωμάτωση των μεταναστών στον εργασιακό ιστό. Τα τελευταία χρόνια αυτό όχι απλώς έχει επιτευχθεί, αλλά η παρούσα κυβέρνηση έχει έρθει και σε άμεση συνεννόηση με ασιατικές (και όχι μόνον) χώρες σχετικά με την προσέλκυση και αξιοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων εργατικών χεριών. Αυτό στα τέλη της δεκαετίας του 2000 ήταν ανήκουστο.
• Διακηρυγμένη θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν το κλείσιμο της ονοματολογικής εκκρεμότητας με τη Βόρεια Μακεδονία, ζήτημα που θεωρείτο "παγωμένο" μετά το βέτο του Βουκουρεστίου. Πλέον η Συμφωνία των Πρεσπών δεν αμφισβητείται από κανέναν σοβαρό πολιτικό και μάλιστα η παρούσα κυβέρνηση προχώρησε στις επιμέρους κυρωτικές της συμφωνίες.
• Ο ΣΥΡΙΖΑ πριν έρθει στην εξουσία ήταν πάντα υπέρ της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, κάτι που - παρά τις προσπάθειες των τότε κυβερνήσεων - δεν γνώριζε ιδιαίτερη σταθερότητα ως έκβαση. Παρά τις οξυμμένες συνθήκες μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, δεν εγκατέλειψε την προσπάθεια και δεν περιχαρακώθηκε σε υπερπατριωτική ρητορική. Η παρούσα κυβέρνηση όχι μόνον έχει συνεχίσει την ίδια πεπατημένη δια της Διακήρυξης των Αθηνών, αλλά και σε πρότερο χρόνο έχει, δια δηλώσεων υπουργών, αναγνωρίσει δικαίωμα 6 ναυτικών μιλίων και με επιφύλαξη για τα 12 ναυτικά μίλια.
• Καθ'όλη τη θητεία του ο Αλέξης Τσίπρας υπήρξε υπέρμαχος των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας συμπεριληπτικά, κάτι που στη σημερινή θητεία της κυβέρνησης προβάλλεται ως μεγάλη κατάκτηση. Ο πολιτικός γάμος και το σύμφωνο συμβίωσης είναι ήδη νομοθετημένα, έπεται το πλήρες δικαίωμα τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια και, μελλοντικά, ενδεχομένως ακόμα και ο θρησκευτικός τους γάμος ως ατομικό δικαίωμα. Αν κάποιος έκανε λόγο για αυτά το 2008, θα εκλαμβανόταν το λιγότερο ως γραφικός.
• Ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς αμφιβολία ακολούθησε επιδοματική πολιτική, ενώ αυτή είχε περιοριστεί σημαντικά από τους προκατόχους του στην εξουσία. Πλέον αυτή, αν και ελαφρώς τροποποιημένη, συνεχίζεται και μάλιστα σε μεγαλύτερο εύρος, αν και προεκλογικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης την αποστρεφόταν και τη διακωμωδούσε.
• Επίσης ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε ευρύτατη πολιτική ανοιγμάτων στους όμορους πολιτικά χώρους, ειδικά στον προοδευτικό χώρο του ΠΑΣΟΚ αλλά και σε εθνικιστικούς χώρους όπως οι ΑΝΕΛ. Στα προηγούμενα χρόνια του δικομματισμού αυτό ήταν σπανιότατο και περιορισμένο. Πλέον αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση για την κυβερνώσα παράταξη.
• Στα πρώτα χρόνια του Τσίπρα στην αξιωματική αντιπολίτευση, βασικό μέλημα ήταν η έξοδος από τα μνημόνια και η μη προσφυγή εκ νέου σε αυτά, ενώ πριν αναλάβει την πρωθυπουργία όλες οι πτέρυγες θεωρούσαν την προσφυγή στο ΔΝΤ ως αναπόφευκτο μονόδρομο. Από τα μνημόνια η χώρα μας βγήκε ένα χρόνο πριν ο ΣΥΡΙΖΑ παραδώσει την εξουσία στη ΝΔ. Πλέον η προσφυγή σε μηχανισμό νομισματικής στήριξης θεωρείται ζήτημα που κανείς δεν πρόκειται να τολμήσει έστω και να υποννοήσει στο προσεχές μέλλον.
• Πριν κυβερνήσει, ο Τσίπρας διαμήνυε ότι, εν αντιθέσει προς τους προκατόχους ή τους πολιτικούς του αντιπάλους, δεν είχε εμπλακεί ο ίδιος προσωπικά στο οποιαδήποτε σκάνδαλο. Το ίδιο ισχύει και μετά από την αποχώρησή του (έστω και ως "σκευωρία") ενώ μέχρι το 2009 αυτό ήταν περίπου ο κανόνας για όσους κυβέρνησαν (πχ Τράπεζα Κρήτης, Υποκλοπές, Υποβρύχια, Χρηματιστήριο, Μονή Βατοπεδίου).
• Παραδοσιακά, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέσβευε το διαχωρισμό ρόλων μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους, ενώ τα όρια ιδίως κατά τη θητεία του προηγούμενου Αρχιεπισκόπου ήταν αρκετά πιο δυσδιάκριτα. Σήμερα, η τωρινή κυβέρνηση έχει κατ'επανάληψη νομοθετήσει παρά τη γνώμη της Εκκλησίας (πχ στην πανδημία, στις νέες ταυτότητες και στο γάμο ομοφύλων), παρ'ότι οι σχέσεις των τελευταίων πρωθυπουργών με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο είναι - σε γενικές γραμμές - αρκετά καλές. 
• Στις σχέσεις με τον Τύπο αλλά και με την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, ανέκαθεν πρέσβευε ο ΣΥΡΙΖΑ ότι υπάρχουν μελανά σημεία, τόσο πριν (π.χ. Εξοπλιστικά και υποθέσεις Δομημένων Ομολόγων), όσο και κατά τη διάρκεια (Λίστες Λαγκάρντ, Μπόργιανς και υποθέσεις Ζήμενς και Νοβάρτις) αλλά και μετά τη διακυβέρνησή του (λίστα Πέτσα, υποθέσεις Τεμπών και Ναυαγίου Πύλου). Πλέον μετά τα σχετικά ψηφίσματα του Ευροκοινοβουλίου, τα παραπάνω θεωρούνται δεδομένα.
• Ο Αλέξης Τσίπρας εκλέχτηκε με μία συγκρουσιακή ατζέντα απέναντι στο προ δεκαετίας κατεστημένο των Βρυξελλών και, μάλιστα, προειδοποιώντας για αποδόμηση της ΕΕ λόγω της μόνιμα "σκληρής γραμμής του ευρωιερατείου". Το 2015 κατηγορήθηκε, μάλιστα, αρχικά γιατί δεν έκανε πίσω στη διαπραγμάτευση και έφτασαν τα πράγματα μέχρι τα Capital Control, αν και είχε εκλεγεί ακριβώς για να διαπραγματευτεί . Εν συνεχεία δέχθηκε μύδρους γιατί υποχώρησε. Δηλαδή και για τις δύο πιθανές εκβάσεις εξίσου κατηγορήθηκε ! Πλέον, δέκα χρόνια μετά, έχει αποχωρήσει από την ΕΕ η Αγγλία, εθνικιστικές κυβερνήσεις ανήλθαν στην εξουσία σε Πολωνία, Σλοβακία, Ουγγαρία,Βουλγαρία, Ιταλία, Φινλανδία και ταυτόχρονα οι ευρωσκεπτικιστικές φράξιες αναμένεται να σημειώσουν εκλογικά ποσοστά ρεκόρ στις φετικές ευρωεκλογές, ακριβώς εξαιτίας της "σκληρής γραμμής" των ευρωπαϊκών ελίτ. Αυτό θεωρείτο περίπου συνωμοσιολογία πριν από 15 χρόνια σε Ελλάδα και Ευρώπη. 

Βγαίνοντας από το "δωμάτιο των ενηλίκων" στις 15 Ιουλίου 2015 και έχοντας πλέον συνθηκολογήσει στο τρίτο μνημόνιο, ο Αλέξης Τσίπρας είχε δηλώσει : "Μάτωσα το κεφάλι μου, αλλά ο τοίχος ράγισε". Ο ίδιος αποτελεί πία παρελθόν από την πολιτική σκηνή και, πιθανότατα, δεν θα επιστρέψει ποτέ στο προσκήνιο σε κυβερνητικό ρόλο. Πλην, όμως, όλα τα παραπάνω ως πτυχές μία παρούσας κοινωνικής κατάστασης - που πριν λίγα χρόνια μόνο αυτονόητη δεν ήταν στην ελληνική "κανονικότητα" -  συνιστούν απλό αποτύπωμα μίας μετάβασης στον κόσμο του 2ου τετάρτου του αιώνα μας. 

Ο πρώην πρωθυπουργός όχι μόνον καθιέρωσε πολλά εκ των οποίων και σήμερα θεωρούνται ως αυτονόητα για κάθε πολιτισμένο κράτος, αλλά πολλά εξ αυτών τα εισήγαγε ενώ σε άλλα συγκριτικά διακρίθηκε έναντι προκατόχων και διαδόχων του στην Αρχή. Επειδή όμως η κοινωνία συνεχίζει να εξελίσσεται, ας αναλογιστούμε με την πολυτέλεια της χρονικής απόστασης, πόσα πράγματα στα χρόνια των τωρινών νικητών άλλαξαν στην περίοδο πρωτοκαθεδρίας μίας - πλέον "δρυός πεσούσης" - πολιτικής προσωπικότητας . Και έπειτα, ας απευθύνουμε νοερά το ερώτημα στους πάνσοφους πανελίστες αναλυτές: "ποιός νίκησε, είπατε ;"